Mercosur trappelt ter plaatste

De hoop op een gemeenschappelijk handelsakkoord met de vijf lidstaten van het Andesblok - Colombia, Venezuela, Ecuador, Peru en Bolivia - wordt wel levend gehouden. Na de Mercosurtop is in Montevideo een ontmoeting gepland tussen de ministers van Buitenlandse Zaken van de Mercosur en de landen van de Andesgemeenschap. Die moeten nog maar eens proberen de in 1998 opgestarte onderhandelingen vlot te trekken. Het belangrijkste twistpunt is de periode waarin marktafscherming mogelijk zou moeten blijven voor gevoelige producten. De Mercosurlanden willen niet verder gaan dan 15 jaar na de ondertekening van het handelsakkoord; de Andeslanden vragen meer respijt.

Brazilië, de belangrijkste motor van de Mercosur, beschouwt de aansluiting van Peru als geassocieerd lid in elk geval als een vooruitgang. Eerder werden op die manier de banden met Chili en Bolivia al aangehaald. Het was de Braziliaanse regering die Peru overtuigde de stap te zetten. Brazilië probeert Zuid-Amerika land voor land aan elkaar te smeden om op die manier meer onderhandelingsmacht te verwerven in de intercontinentale arena.

Brazilië krijgt pas in de tweede helft van 2004 de voorzittershamer van de Mercosur in handen, maar de Braziliaanse visie op de ontwikkeling van de Mercosur - de zogenaamde Agenda 2006 - wordt vandaag al besproken op de Mercosurtop. Agenda 2006 is gericht op een versterking van de douane-unie tussen de Mercosurlanden en de uitbouw van een politieke unie, met de oprichting van een gemeenschappelijk parlement en een monetair instituut. Naast Brazilië is ook Argentinië, dat de Mercosur de komende zes maanden voorzit, voorstander van de politieke ontwikkeling van het handelsblok. Maar Uruguay, één van de twee kleinere lidstaten, ging tot hiertoe steeds op de rem staan.

Verwacht wordt verder dat de Mercosurlanden in Montevideo hun goedkeuring hechten aan de tussentijdse resultaten van onderhandelingen over de liberalisering van hun onderlinge handel in diensten, en overeenkomsten tekenen over overheidsaankopen en een nieuwe geschillenregeling. Waarschijnlijk krijgt ook het onderzoek naar maatregelen die de macro-economische onevenwichten tussen de Mercosurlanden kunnen temperen, een nieuwe impuls.

De belangrijkste afwezige op de top van Montevideo wordt uitgerekend de Peruaanse president Alejandro Toledo. Die moet in Lima aanwezig zijn bij de eedaflegging van zijn nieuwe kabinet. Peru maakt een zware politieke crisis door, waardoor Toledo zich gedwongen zag een nieuwe regering samen te stellen.

Een beslissing over de omstreden aanvraag van Venezuela om ook aan te sluiten bij de Mercosur, is uitgesteld. Venezuela maakte zijn verzoek al in juni officieel over, maar de vier Mercosurlanden tonen niet veel enthousiasme om er een oordeel over uit te spreken, gelet op de extreme polarisatie tussen de oppositie en de regering in Venezuela. Experts houden er wel rekening mee dat de Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva in de nabije toekomst zijn schouders onder de opname van Venezuela kan zetten om de integratie van Zuid-Amerika weer een stap verder te brengen.