Menselijke beschaving redden vraagt nog veel grotere opofferingen

Tegen 2020 moeten we onze uitstoot aan broeikasgassen met 80 procent terugdringen, stelt Brown. Er is ook dringend veel meer nodig om de armoede en de bevolkingsgroei terug te dringen. Alles wat we in de toekomst doen, zal op een of andere manier moeten bijdragen aan die doestellingen, argumenteert Brown, de oprichter van de invloedrijke milieudenktank WorldWatch Institute en nu voorzitter van het Earth Policy Institute in Washington. Brown vergelijkt de inspanning die nodig is met de algemene mobilisatie van de bevolking in veel landen tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Brown pleit voor een veel sterkere inspanning om de opwarming van de aarde tegen te gaan dan de wetenschappelijke wereld. Het laatste rapport dat het VN-klimaatpanel publiceerde, heeft het over een uitstootvermindering van 25 tot 40 procent. Maar die aanbeveling is gebaseerd op gegevens die al minstens twee jaar oud zijn, argumenteert Brown.

Te laat

Recente studies geven aan dat de klimaatverandering versnelt. De gemiddelde temperatuur op aarde zal de komende jaren onvermijdelijk met minstens twee graden Celsius stijgen, en daarmee komen we volgens Brown in de gevarenzone. Brown is er zeker van dat het VN-Klimaatpanel zijn aanbevelingen zal aanpassen in een volgend rapport, maar dat wordt pas binnen vijf tot zes jaar verwacht. “Dat is te laat, we moeten nu in actie komen”, is zijn conclusie.

Brown zegt ook hoe dat kan. Volgens Plan B 3.0 kan de uitstoot aan broeikasgassen drastisch omlaag door veel efficiënter met energie om te springen, resoluut voor hernieuwbare energiebronnen als wind, zond en waterkracht te kiezen en door veel meer bomen aan te planten.

Windkracht kan 40 procent van de stroom produceren die de wereld nodig heeft, schat Brown. Daarvoor moeten dan wel 1,5 miljoen nieuwe windturbines worden geplaatst met een vermogen van 2 Megawatt elk. Dat lijkt veel, maar nu speelt de wereld het klaar elk jaar 65 miljoen auto’s te bouwen. Stilgelegde montagelijnen zouden kunnen worden omgevormd voor de productie van turbines, stelt Brown voor.

Vegetariërs  

Het zijn geen dagdromen. De Amerikaanse deelstaat Texas wil de komende jaren bijvoorbeeld windturbines bouwen met een totaal vermogen van 23.000 Megawatt, genoeg om 11 miljoen Texanen van stroom te voorzien.

Een verbeterde energie-efficiëntie helpt ook veel. Spaarlampen en andere zuinige verlichtingsmogelijkheden kunnen het stroomverbruik in de wereld met 12 procent omlaag halen. Meteen zouden 705 van de 2370 zwaar vervuilende steenkoolcentrales in de wereld dicht kunnen. Een betere isolatie kan het energieverbruik in  bestaande gebouwen met 20 tot 50 procent verminderen.

“Mislukte staten zijn misschien een voorbode van onze beschaving die ten onder gaat”

Ook aan ons dieet zullen we moeten sleutelen, kondigt Brown aan. In de plaats van vlees moeten er plantaardige producten op tafel komen: voor de productie daarvan is immer vier keer minder energie nodig. Brown vergelijkt vleeseters met de eigenaars van een SUV, terwijl vegetariërs al voor een Toyota Prius hebben gekozen.

Ook de bevolkingsgroei in arme landen moet ons zorgen baren, zegt Brown. Per jaar komen er 70 miljoen wereldburgers bij, en dat vooral in landen die kampen met watergebrek, erosie en verwoestijning en die nauwelijks geld hebben om een goed milieubeheer te voeren. In sommige van die landen ondermijnen de sociale spanningen die daaruit resulteren de staatsordening, waardoor de neergang nog veel sneller begint te gaan. “Mislukte staten zijn misschien een voorbode van onze beschaving die ten onder gaat”, speculeert de auteur.

Kolstoftaks

Volgens Brown is het in het belang van de rijke landen om snel meer te gaan doen tegen de armoede in de wereld. De extra middelen die daarvoor nodig zijn, kunnen volgens hem best uit een koolstoftaks worden gehaald. Hij stelt voor alle bedrijven en wereldburgers belasting te doen betalen op de uitstoot van koolstofdioxide. Die zou in 2008 20 dollar (14 euro) per ton kunnen bedragen, en tegen 2020 oplopen tot 240 dollar (163 euro). Door een gelijktijdige vermindering van de inkomensbelasting zou de koopkracht van de wereldbevolking ontzien worden. De belastinghervorming zou het gebruik van fossiele brandstoffen snel heel onaantrekkelijk maken, terwijl de investeringen in hernieuwbare energiebronnen even snel zouden toenemen.

Brown twijfelt of de politieke wil al aanwezig is om een andere koers in slaan. “Niemand van de kandidaten voor het Amerikaanse presidentschap beseft hoe dringend het probleem van de klimaatverandering is”, verzucht hij. Toch is een ommezwaai dringend nodig. “We zijn op een punt aanbeland waarbij we allemaal activisten moeten worden. Tijd is onze meest schaarse grondstof. We zetten processen in beweging die misschien niet meer omkeerbaar zijn, zoals het wegsmelten van de gletsjers en de poolkappen. We kunnen allemaal anders gaan leven, maar als we onze economie niet snel op een andere leest schoeien, zullen we bijna zeker mislukken.”