Latijns-Amerika nieuw El Dorado voor spindoctors

Tussen november 2005 en december 2006 waren er twaalf presidentsverkiezingen in Latijns-Amerika. Dit jaar kiezen Argentinië en Guatemala een nieuwe president. De consultingcontracten gaan soms tot een miljoen dollar, wat de regio een interessant markt maakt voor de maestro’s van de politieke communicatie.
José Adolfo Ibinarriaga en Roberto Trad, de stichters van de Mexicaanse firma “Cuarto de Guerra” (“Oorlogskamer”) hielpen in 2006 de Ecuadoraanse president Rafael Correa aan een overwinning en verdedigen het werk van buitenlandse consultants. “Buitenstaanders bieden een kandidaat een frisse kijk op de zaken”, zegt Ibinarriaga. “Een consultant heeft geen eigen zakelijke of politieke belangen. Zijn advies is zo objectief als mogelijk, juist omdat hij buiten de politiek staat.”
Ook de huidige Mexicaanse president Felipe Calderón dankt zijn nipte overwinning op de linkse kandidaat Andrés Manuel López Obrador aan twee buitenlandse spindoctors. De Spanjaard Antonio Solá heeft banden met de Spaanse conservatieve Partido Popular en Dick Morris is een ex-adviseur van de gewezen Amerikaanse president Bill Clinton (1993-2001). Zij bedachten de smeercampagne tegen Obrador, onder meer met de boodschap “Obrador is een gevaar voor Mexico”.

De rechtse kandidaat voor de verkiezingen in Guatemala, Otto Pérez Molina, doet beroep op de diensten van Mark Klugman, die eerder conservatieve kandidaten adviseerde in Honduras, Panama en El Salvador. Klugman begon zijn carrière als auteur van toespraken van de Amerikaanse ex-presidenten Ronald Reagan en George Bush sr. In Guatemala belooft de rechtse kandidaat een “mano dura”, een ijzeren vuist tegen de misdaad.
Volgens Carlos Lugo, politoloog aan de Iberoamerican University in Mexico-Stad, hebben de consultants hun doeltreffendheid bewezen, maar zijn ze niet zonder gevaar. “Ze bewegen zich als beursspeculanten van het ene land naar het andere op zoek naar winst”, zegt Lugo, “Wanneer ze vertrekken, weten de pasverkozen politici niet wat te doen.”
Trad en Ibinarriga noemen zich zelf “ideologie-neutrale marketeers”. “We halen geen stunts uit met het politieke gedachtegoed van een kandidaat, we optimaliseren gewoon de politieke communicatie. Om dat te kunnen doen moeten we de cultuur en de zeden van het land goed begrijpen.”
Ook de Guatemalteekse Nobelprijswinnaar Rigoberta Menchú had voor haar kandidatuur voor de presidentsverkiezingen in Guatemala graag een beroep gedaan op de diensten van Cuarto de Guerra. Ibinarriaga en Trad trokken zelfs naar Guatemala om het terrein te verkennen. Uiteindelijk ging de opdracht niet door, omdat Menchús partij niet genoeg geld had om het honorarium van 200.000 dollar te betalen.