Jeugdbendes worden staatszaak voor VS en Midden-Amerika

De Midden-Amerikaanse jeugdbendes of maras halen bijna dagelijks de kranten met straatgevechten, roofovervallen, verkrachtingen, moorden en onthoofdingen. In El Salvador, Guatemala, Honduras en Nicaragua gaat hun aantal al sinds de jaren 90 in stijgende lijn. Alle bendes in Midden-Amerika en Mexico samen tellen 150.000 à 300.00 leden. In de VS behoren ongeveer 15.000 jongeren tot gelijkaardige groepen.

De eerste maras komen uit de VS. De Mara Salvatrucha en de Mara 18, twee extreem gewelddadige groepen, zijn ontstaan in Los Angeles onder kinderen van Salvadoraanse migranten. In de jaren 90 wezen de VS de meeste leiders van de twee groepen uit, en sindsdien zit Midden-Amerika opgescheept met het probleem.

Het is een kanker die zich steeds verder uitzaait, zegt Antonio Saca, de president van El Salvador. De verspreiding volgt de migratiestromen. De Mexicaanse politie pakte de voorbije vijf maanden 2000 Midden-Amerikaanse bendeleden op. In Spanje zijn recent enkele moorden op jongeren toegeschreven aan plaatselijke afdelingen van de Midden-Amerikaanse bendes.

Waar en wanneer de top ‘Veiligheid en antimaras’ plaatsvindt, is nog niet duidelijk. Maar de staatsleiders en ministers die eraan deelnemen, zitten allemaal te wachten op een goede strategie om het probleem in te dammen. De regeringen van El Salvador, Guatemala en Honduras hebben voor de harde aanpak gekozen. Ze overleggen ook geregeld over het probleem, en ze krijgen ook bijstand van de Amerikaanse politie. Veel heeft dat nog niet opgeleverd. Mensenrechtenorganisaties hebben bovendien kritiek op de methodes van de Midden-Amerikaanse landen bij de strijd tegen de bendes. Daarbij worden vaak jongeren op basis van vermoedens of uiterlijke kenmerken opgepakt.

Er zijn veel redenen waarom de Midden-Amerikaanse regeringen de maras niet klein krijgen, zegt Santiago Correa, een politicoloog die zich toelegt op veiligheidsvraagstukken. De jongeren lijden onder armoede, gebroken gezinnen en een gebrek aan onderwijskansen. Die factoren zullen nog jaren blijven spelen. Maar de betrokken regeringen hebben ook fouten gemaakt op het vlak van veiligheidsbeleid en de bestraffing van misdaden.

In Mexico is het probleem nog niet sterk voelbaar omdat het land zo groot is, zegt Correa. Maar volgens hem is het een kwestie van tijd vooraleer de zaak ook in Mexico uit de hand loopt. Ook de regering van president Vicente Fox maakt zich al zorgen - volgens Fox vormen de jeugdbendes een probleem van nationale veiligheid. (PD/MM)