Japan krijgt groene partij

De Japanse Groenen, de politieke beweging waaruit de partij moet ontstaan, bestaan al sinds februari. In de marge van een regionale bijeenkomst sloegen Japanse milieuactivisten uit plaatselijke organisaties de handen ineen met milieubewuste lokale politici. Ze begonnen meteen ook te onderhandelen over de vorming van een echte groene partij. Die zal nog dit jaar het levenslicht zien, misschien zelfs al in juli.

Het is hoog tijd, maar het is niet makkelijk, zegt Satoko Watanabe, een mensenrechtenactiviste die al geruime tijd als onafhankelijke zetelt in de raad van de prefectuur Kagawa. Volgens haar wordt Japanse groene partij vergelijkbaar met de zusterpartijen in Europa en Azië. Het belang van een groene partij in Japan ligt voor de hand. Er is een alternatief nodig voor de twee grote partijen - de conservatieve Liberaal-Democraten die al lang voor een politiek staan die enkel op winst is gericht en het milieu vernietigt, en de wat liberaler ingestelde Democraten, die eigenlijk niets anders voorstellen.

Electoraal succes boeken wordt een helse uitdaging. Het Japanse kiespubliek is veel minder betrokken bij de politiek dan mensen in het Westen. En weinig Japanners geloven dat de idealen waarvoor de groene beweging wil strijden - sociale rechtvaardigheid, vrede, veilig voedsel en een propere industrie - haalbaar zijn.

Materiële rijkdom is het enige doel dat de traditionele politici sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog hun publiek voor ogen hebben gehouden, zegt Kiyoshi Matsuya, een onafhankelijk raadslid uit de prefectuur Shizuoka. Die mantra heeft het politieke debat bijna doen stilvallen. In de recessie die Japan nu doormaakt, is het nog moeilijker daar tegen in te gaan, oordeelt Matsuya. Zelf is hij het gewend te vechten tegen een overmacht. Matsuya raakte bekend door zijn steun van activisten tegen de bouw van een luchthaven in Shizuoka, een heuvelachtig gebied met theeplantages 180 kilometer van Tokio. Het protest dwong de regering de plannen te herbekijken.

Volgens politiek analist Harumi Arima, kunnen de Groenen garen spinnen bij internationale ontwikkelingen als de opwarming van de aarde en recente voedselschandalen in Japan. Er was veel te doen rond chemisch vervuilde groenten die vanuit China werden ingevoerd. Washington zet Tokio onder druk om een 15 maanden oud verbod op de invoer van Amerikaans rundvlees op te heffen dat Japan instelde na de ontdekking van een met BSE besmette koe in de VS. Milieubescherming is in bij de gemiddelde Japanner, zegt Arima. Maar de achilleshiel van de Groenen is dat ze geen bekende gezichten in de strijd kunnen werpen.

De Groenen kunnen vooral stemmen halen bij activisten, vakbonden en oudere vrouwen die sterk pacifistisch denken, aangevuld met wat linkse leraars en advocaten. Daardoor kan de partij als een onsamenhangend allegaartje overkomen. Dat is een nadeel in een cultuur die sterk gericht is op samenhorigheid.

Eerdere pogingen om een partij op te richten rond het milieuthema zijn faliekant afgelopen in Japan. Het laatste mislukte experiment was een poging van Naoto Kan om een linkse olijfboomcoalitie naar Italiaans model op te zetten. Hij faalde, maar nu is Kan een populaire politicus in de Democratische partij.

De eerste horde die de Japanse Groenen moeten nemen is genoeg leden werven om bij de volgende parlementsverkiezingen minstens 10 kandidaten te kunnen opstellen. Of de Groene Partij al deelneemt aan de belangrijke lokale verkiezingen in Tokio in juli, wil Watanabe niet zeggen. (PD/MM)