Imams succesvol in strijd tegen aids

In de moskee van Matam in een buitenwijk van de Guinese hoofdstad Conakry volgen enkele honderden gelovigen met bijzondere belangstelling naar de woorden van imam El Hadj Ibrahima Diané. Het is vrijdag, de dag van het grote wekelijkse gebed in de islam, en de imam heeft besloten om vandaag over aids te praten.
“De ziekte is onder ons. Niemand is veilig (…) Laat ons trouw blijven aan onze echtgenoten. Laat ons ervoor zorgen dat onze kinderen zich niet overleveren aan losbandigheid, want die is bron van ziekten zoals aids waarvoor er geen remedie bestaat”, zegt de imam. Op het einde van zijn preek roept hij de jongeren op tot seksuele onthouding voor het huwelijk. Promotie voeren voor het condoom is voor ondenkbaar, omdat dat de gelovigen zou aansporen tot overspel: “de ergste van alle zonden.”
Zoals altijd op vrijdag worden de woorden van de imam druk becommentarieerd bij het verlaten van de moskee. “Alleen abstinentie kan ons redden van aids. De ziekte treft enkel ongelovigen”, zegt de zestigjarige N’bémba Kourouma. De 18-jarige Fatoumata Bangoura zit op dezelfde lijn: ”Ik heb geen seks tot aan mijn huwelijk en dan wil ik trouw blijven aan mijn man. Zo schrijft mijn religie het voor.”
Aids treft ook imams
In een land waar 85 procent van de bevolking moslims is, hebben de preken tijdens het vrijdaggebed een grote impact. “Het was nochtans niet makkelijk om de imams over aids te doen spreken”, herinnert zich Hadja Moussogbè Mara, die zich bezig houdt met aidsbestrijding binnen het ministerie van Religieuze Zaken. Volgens haar kwam de ommezwaai er pas nadat een imam aan de ziekte overleed nadat hij besmet was geraakt door een transfusie met bloed van zijn seropositieve zoon.
“Op dat moment hebben de religieuze leiders begrepen dat de ziekte een realiteit is en dat ze niet alleen mensen treft die een losbandig leven leiden”, zegt Mara, “Momenteel pleiten ze voor seksuele onthouding. Dat is al veel en het strookt ook met onze boodschap.”
De cel aidsbestrijding van het ministerie organiseert sinds twee jaar seminars voor leraars van koranscholen, predikanten en de ongeveer 1.500 imams. Een 200 pagina’s tellende gids, “De ziekte in het licht van de islamitische leer”, bevat alle passages van de koran die waarschuwen tegen de ziektes die ongelovigen kunnen oplopen. Het boekje verscheen in het Frans, het Arabisch en het N’ko, de schrijftaalvariant van de Mande-talen die in heel West-Afrika worden gesproken.
Ook het Bestuur van de Moskeeën, dat 10.600 moskeeën onder zijn hoede heeft, draagt zijn steentje bij tot de bewustmaking. “Elke vrijdag sturen we de imams de toespraken die ze voor de gelovigen moeten houden. We bieden omkadering om ervoor te zorgen dat ze geen preken houden die aanzetten tot fundamentalisme. We zien er ook op toe dat ze geen onzin vertellen over aids”, zegt El Hadj Harouna Sylla, directeur van het Bestuur der Moskeeën.
Positieve resultaten
De eerste resultaten van de religieuze mobilisatie zijn hoopgevend. Het aandeel van de bevolking dat drager is van het aidsvirus daalde tussen 2003 en 2005 duidelijk. Er blijft wel een grote ongelijkheid bestaan tussen de besmettingsgraad bij vrouwen (1,9 procent) en mannen (0,9 procent).
Voor Issa Sylla, secretaris-generaal van de Organisatie van Jongeren tegen Aids is de bijdrage van de moskeeën een stap vooruit: “De religieuzen waren helemaal afwezig in het debat. Het is belangrijk dat ze zelf hun gelovigen waarschuwen voor aids.”
Toch kunnen de imams volgens Sylla nog beter doen, onder meer door de jongeren aan te raden condooms te gebruiken: “Het is vrijwel zeker dat de jongeren niet met seks gaan wachten tot hun trouwdag.”