Goudkoorts bedreigt Andesgletsjers

Het Pascua-Lamaproject van Barrick Gold strekt zich voor 80 procent uit over Chileens grondgebied en voor 20 procent over Argentijns grondgebied. De regio in het Andesgebergte wordt bedekt door drie gletsjers, de Toro 1, Toro 2 en Esperanza. Ze verschaffen ongeveer 70.000 kleine boeren water.

De Pascua-Lamalaag bevat ongeveer 17 miljoen ons goud en 835 miljoen ons zilver. Barrick Gold wil de komende twintig jaar anderhalf miljard dollar investeren in de exploitatie. Het is de bedoeling de eerste vijf jaar jaarlijks 750.000 ons goud en 30 miljoen ons zilver te delven. Barrick Gold wil in januari 2006 van start gaan met het project. Maar voordat het daarvoor toestemming krijgt, moet het bedrijf eerst binnen negentig dagen met bevredigende antwoorden komen op vragen van de Conama, de milieucommissie van de Chileense regering. Die stelde deze maand een uitgebreide vragenlijst op die duidelijkheid moet geven over de gevolgen die het project heeft voor het milieu.

Water is meer waard dan goud. Het Pascua-Lamaproject is een grof voorbeeld van het type economische ontwikkeling dat Chili uitdraagt, zegt Lucio Cuenca, de Chileense coördinator van het Latijns-Amerikaanse Observatorium voor Milieuconflicten (OLCA). Ecologen zeggen dat de gletsjers in de Andes, die belangrijke zoetwaterreserves bevatten, al deels wegsmelten door het broeikaseffect. Voor het Pascua-Lama project moet twintig hectare ijs, met een volume van tussen 300.000 en 800.000 kubieke meter, verwijderd worden. Dat levert volgens hen ernstig schade op voor het milieu.

Het project veroorzaakt bovendien vervuiling van het irrigatiewater in de Huascovallei. Gouddelvers produceren 79 ton afval voor elke 28 gram goud. Ze zorgen ook voor 96 procent van de wereldwijde uitstoot van arsenicum, zegt econoom Marcel Claude, vice-voorzitter van de internationale milieugroepering Oceana. José Francisco Lihn, een expert buitenlandse handel, waarschuwt dat de vervuiling tot gevolg kan hebben dat boeren in de Huascovallei geen olijven, pompelmoezen en groenten meer kunnen exporteren, omdat die niet meer aan de internationale milieueisen voldoen.

Barrick Gold benadrukt in een intensieve publiciteitscampagne dat het project milieuvriendelijk is en dat het bovendien meer dan 5.000 nieuwe banen oplevert tijdens de productiefase. Mocht Barrick Gold de milieucommissie van de Chileense regering tevreden kunnen stellen, dan wacht nog een andere hindernis. De Huascoaltinos, een inheemse bevolkingsgroep die grotendeels bestaat uit boeren van Diaguita-afkomst (een inheemse groepering met wortels in Noord-Chili), hebben een rechtszaak aangespannen tegen de multinational. Zij beweren dat het bedrijf de grond op onrechtmatige wijze in bezit heeft gekregen, omdat de koop werd geregeld met slechts één lid van de gemeenschap.

Volgens Nancy Yáñez, advocaat van het Observatorium voor Rechten van Inheemse Bevolkingsgroepen, kan de overeenkomst op juridische gronden ontbonden worden, omdat de wet de erfenis van inheemse gemeenschappen beschermt. Voor verkoop van grond van voorouders is toestemming nodig van alle leden van een inheemse bevolkinggroep. (JS/PD)