Geprezen vluchtelingenbeleid komt onder druk

Rond de jaarwisseling verklaarde de Thaise generaal Winai Phattiyakhul, de
pas aangestelde secretaris-generaal van de uiterst machtige nationale
veiligheidsraad, dat vanaf nu, Thailand vluchtelingen zal dwingen terug te
keren. Ons land zal geen nieuwe vluchtelingen uit Birma of andere buurlanden
meer opvangen. Zijn woorden zetten de weinig gastvrije taal kracht bij die
een week daarvoor 64 in Thailand opgepakte vluchtelingen van de Birmese
Karen-minderheid al te horen hadden gekregen. Enkele dagen geleden herhaalde
de legertop dat ze de groep terug over de grens wil zetten.

Volgens een militaire woordvoerder zijn de Karen leden van de anti-Rangoon
Karen Nationale Unie, die een onafhankelijkheidsoorlog voeren met het
militaire regime in Birma, en die wil Thailand geen schuilplaats meer
bieden. Volgens Forum-Asia, een Thaise mensenrechtenorganisatie, gaat het
echter om gewone, ongewapende burgers. Ik ga niet akkoord met de gang van
zaken, zegt Jaran Ditapichai, lid van de mensenrechtencommissie waar de
Karen om hulp kwamen aankloppen. We hebben een beroep aangetekend (tegen de
uitzetting door het leger).

Inmiddels slaat er wel een golf van angst door de vluchtelingen en politieke
activisten die de repressie in Birma ontvluchtten. En dat is wat het leger
schijnt te willen, zegt Aung Zaw, uitgever van ‘The Irrawaddy,’ een Thais,
Engelstalig tijdschrift dat focust op Zuid-Oost-Aziatische vraagstukken.
Volgens hem is het afgelopen jaar het klimaat voor vluchtelingen erg
moeilijk geworden door de dreigende tekenen die de autoriteiten uitzenden,
heeft een groot aantal dissidenten verstoppertje moeten spelen. Zo kondigde
vorig jaar de Thaise overheid plots aan dat het hoopte 10
vluchtelingenkampen met Karen-vluchtelingen langs de Thais-Birmese grens te
sluiten. Tezelfdertijd kwam ook een andere etnische groep die het in Birma
hard te verduren krijgt, de Shan, in het vizier van Bangkok.

Volgens commentatoren tracht de Thaise premier Thaksin Shinawatra op die
manier nauwere banden te smeden met de militaire junta in Rangoon. Dat is
een breuk met de vorige regeringsploeg, die Rangoon altijd laakte om zijn
flagrante schendingen van de mensenrechten.

Tot dusver zochten zo’n 100.000 mensen in Thailand hun toevlucht om
politieke redenen. Het grootste deel van hen bivakkeert in kampen in
westelijk en noordelijk Thailand. Anderen - vooral Birmese bannelingen -
leven in de steden. Dat cijfer verzinkt in het niets tegenover aantal
economische gelukszoekers. Ongeveer een miljoen Cambodjanen en Laotianen
staken totnogtoe de grens met Thailand over, in de hoop een job te vinden in
het relatief welvarende Thailand.

Indrika Ratwatte van het VN-Hoogcommissariaat voor de Vluchtelingen (UNHCR),
waarschuwt dat Thailand, dat eigenlijk de VN-Conventie over vluchtelingen
niet ondertekende, niets mag doen dat zijn indrukwekkende staat van dienst
als gastland verkwanselt. Thailand vervult sinds de jaren ‘70 een
voorbeeldfunctie, in tegenstelling tot de meer ontwikkelde landen uit de
regio die de deur dichthielden voor mensen die op de vlucht sloegen voor de
oorlog in Indo-China, verklaart Ratwatte. Sinds 1975 laat Thailand
vluchtelingen toe uit Laos, Vietnam, Cambodja en Birma. De meeste
vluchtelingen willen wel weer naar huis, (…) maar pas wanneer ze er in
alle veiligheid en waardig kunnen leven, aldus Ratwatte.

Dat is vooralsnog niet het geval in Birma, waar de junta de een stevige grip
houdt op de samenleving en oorlog voert met enkele minderheden. Bangkok moet
nog eens tweemaal nadenken eer het oproept tot repatriëring van de
vluchtelingen, luidt het advies van Jaran Ditapichai, lid van de Thaise
mensenrechtencommissie.