Geen oplossing in de maak voor probleem Mexicaanse gelukzoekers

Sinds 14 december 2004 stierven 324 Mexicanen aan de grens met de VS tijdens een poging om grenscontroles te omzeilen. Ze verdronken in rivieren, raakten uitgedroogd in de woestijn of stikten in verzegelde compartimenten van treinen en trucks. In geen enkel ander Latijns-Amerikanen land is mensensmokkel een groter probleem dan in Mexico.

De zware dodentol zorgt voor veel wrevel in Mexico. President Vicente Fox en andere politici vinden dat het Witte Huis deels verantwoordelijk is, omdat het weigert om een ordentelijk migratiebeleid op poten te zetten. Washington blijft enkel muren bouwen, zegt Mexico, en weigert om arbeidsmigratie een wettelijk kader te geven.

De VS zijn er in 2005 in geslaagd om een miljoen migranten zonder visum tegen te houden. Maar is dat een succes? De Mexicaanse regering schat dat 400.000 immigranten de VS toch zijn binnen geraakt. De VS proberen al sinds 1993 om met man en macht de grens met Mexico af te sluiten. Maar een succes is dat niet te noemen. Een vijfde van de 40 miljoen mensen die in de VS wonen en van Latijns-Amerikaanse afkomst zijn, heeft geen papieren. Dat zijn acht miljoen mensen.

De Amerikaanse overheid denkt dat meer controles en sterkere grenzen het antwoord zijn. Er is momenteel een nieuwe wet in de maak om 1100 kilometer nieuwe hightech hekken te bouwen langs de 3200 kilometer lange grens met Mexico. De wet, intussen al goedgekeurd door het Huis van Afgevaardigden, wil ongedocumenteerde migratie uit het burgerlijk wetboek lichten en er een ‘federal crime’ van maken. Naar verwachting zullen de senaat en de president de wet goedkeuren in de eerste helft van 2006.

De Mexicaanse regering noemt het wetsvoorstel “schandelijk” en heeft Washington gevraagd om het tegen te houden. De regeringen van Guatemala en Venezuela, en de mensenrechtenorganisaties Amnesty International en Human Rights Watch hebben zich aangesloten bij dat verzoek.

Mexico tracht een diplomatiek front te smeden met de regeringen van Centraal-Amerika om Washington te bewegen tot een volwaardig migratiebeleid waarin naast repressie ook plaats is voor mensenrechten en wettelijke arbeidsmigratie.

Ik denk niet dat de VS in 2006 het geweer van schouder zullen veranderen, zegt Jorge Chabat professor migratie van het Mexicaanse Centrum voor Economisch Onderzoek. De huidige trend van repressie en obsessie met veiligheid is daarvoor te sterk.”

2005 was een jaar van toenemende repressie tegen migranten in de VS. In mei werde de ‘Real ID wet’ gestemd. Die wet verhindert dat mensen zonder papieren zich kunnen identificeren door middel van een rijbewijs en versterkte de grens met 112 extra kilometer metaal en beton. De invoering ervan ging gepaard met een hetze over het Minuteman Project – Amerikaanse burgerwachten die onder het oog van de camera’s zelf illegalen gingen opsporen aan de grens met Mexico. Het project bleek een storm in een glas water, maar Arnold Schwarzenegger en andere Amerikaanse politici sponnen er electoraal garen bij.

De populistische golf bracht ook navolging mee voor Proposition 200, een referendum in de staat Arizona om mensen zonder papieren de toegang te ontzeggen tot de gezondheidszorg en het onderwijs. De pogingen mislukten, maar de referenda zorgden voor publieke vijandigheid jegens migranten in Arkansas, Colorado en California.

Al sinds het begin van de jaren 90 spreken Mexico en de VS over de mogelijkheid van een bilateraal akkoord over migratie. Begin september 2001 was er een doorbraak: het migratieakkoord zou voor het eind van 2001 rond zijn, kondigde Fox aan. Enkele dagen later crashten twee vliegtuigen in de New Yorkse Twin Towers. Sindsdien is een akkoord verder af dan ooit. De stroom van migranten richting VS blijft echter gestaag toenemen. (MM)