Fairtrade voor Belgische boeren?

We moeten naar een ander, duurzamer landbouwmodel, één zonder dumpingprijzen. Die eis kwam meermaals terug in de discussies rond de aardappelzaak in Wetteren, waarbij de agro-industrie het moest ontgelden. ‘De consument wil anno 2011 enkel nog spotgoedkope, goudgele en vastkokende aardappelen die gelijk zijn en lang bewaren.’ Dat schreef Jan Thoelen, landbouwer in opleiding, op MO.be, naar aanleiding van de ggo-aardappeldiscussie. Thoelen pleit voor kleinschaliger landbouw, weg van de monocultuur, met betere prijzen, variëteiten van producten en de verkorting van de keten om de Vlaamse boer via een kleinere oogst sneller aan een waardig inkomen te helpen.

‘Onze landbouwers worden steeds vaker gepusht om meer te produceren voor een steeds lagere eenheidsprijs, want anders kunnen ze de boeken sluiten.’ Dat zegt Samuel Poos van het Trade for Development Centre (TfDC). Hij stelt de vraag of het fairtrademodel voor boeren in het Zuiden ook kan werken voor de boeren in het Noorden. In Frankrijk en Duitsland stellen fairtradebedrijven als Alter Eco en Ethiquable vandaag al een nieuwe eerlijke, biologische en lokale aanpak voor aan kleine landbouwers. Omdat de consument een correcte prijs betaalt, kunnen de bedrijven de aangesloten boeren een minimumprijs garanderen. Fair trade voor onze boeren, een goed idee? De Belgische fairtradespelers hebben hun bedenkingen. ‘De term Fair trade en haar keurmerk zijn voorbehouden voor producten die geproduceerd worden door kansarme producenten in het Zuiden’, zegt Max Havelaar in een nieuwsbrief van het TfDC. ‘Fair trade is immers gebaseerd op het trade not aid-principe.’

Ook Gert Engelen, landbouwexpert bij Vredeseilanden, is geen voorstander van het idee om het bestaande fairtradeconcept toe te passen op Noord-Noordhandel. ‘We steunen volop privé-initiatieven waarbij producenten een eerlijke prijs krijgen, zoals Voedselteams of eerlijke biomelk van bij ons. Maar het fairtradekeurmerk is een ontwikkelingsconcept voor arme boerenorganisaties in het Zuiden. We volgen Max Havelaar ook in de stelling dat het debat over eerlijke handel niet enkel mag gaan over een minimumprijs. Een eerlijk handelskeurmerk beperkt zich ook tot een niche van landbouwers, terwijl een oplossing voor het gehele landbouwmodel nodig is.’

En dat laat schijnbaar nog even op zich wachten. De nieuwe krijtlijnen voor het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid voor de periode 2014-2020 leggen volgens Vredeseilanden nog te weinig de nadruk op een waardig inkomen voor landbouwers. Ook in deze periode zouden de boeren nog afhankelijk blijven van subsidies.