Europeanen herontdekken eeuwwisseling in Argentijnse antiekzaken

De antiekhandel heeft een lange geschiedenis in Argentinië, maar de sector begon aan een tweede jeugd door de zware economische crisis die het land de voorbije jaren trof. Argentinië was de voorbije eeuw naar Latijns-Amerikaanse normen een relatief welvarend land, maar inmiddels leeft meer dan de helft van de 37 miljoen inwoners in armoede. Door de plotse devaluatie van de Argentijnse peso raakte ook een aardig deel van de middenklasse in financiële ademnood. Die Argentijnen doen nu de schilderijen, meubels en waardevolle snuisterijen van de hand die in hun familie werden verzameld en van oud naar jong werden doorgegeven. Net als de meeste Argentijnse immigranten komen veel van die voorwerpen uit Europa.

Kristallen glazen, tafelzilver, oosterse vazen en vaatwerk, porseleinen poppen, met brokaat of kant versierd tafellinnen en beddengoed: in Argentinië zijn veel bijzondere voorwerpen uit de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw bewaard gebleven die in Europa sneuvelden in de chaos van twee wereldoorlogen en de daaropvolgende consumptieroes.

Veel families waren echte schattenbewaarders en zien zich nu met pijn in het hart gedwongen hun verzamelingen van de hand te doen, zegt Ana Tomasin. Zij heeft een standje op de Feria de la Baulera, een bekende vlooienmarkt in de de dure wijk Recoleta. Maar lang niet alle dure voorwerpen die bij de antiekhandelaars belanden, moeten acute financiële problemen wegwerken. Heel wat gegoede Argentijnen voelen zich ook niet meer veilig met al te veel rijkdom in huis. De crisis heeft in Argentinië ook het aantal diefstallen en overvallen dramatisch doen stijgen. Wie zijn geld op een buitenlandse bank heeft in plaats van aan de muren en in de kasten van een groot huis, slaapt veel beter.

En dan zijn de veranderende gewoonten. Er lijkt een einde te komen aan de traditie om huisraad door te geven van ouders naar kinderen en van grootouders naar kleinkinderen, voorwerpen waaraan ooit een grote betekenis werd gehecht en die in de loop der tijd antiek werden, observeert Tomasin.

Sommige vlooienmarkten hebben al een even grote reputatie als de gerenommeerde antiekzaken. Op de Feria del Convento, in de oude gebouwen van het klooster van San Ramón Nonato, zijn oude theeserviezen, waaiers, ivoren beeldjes, de uitrusting van oude apotheken en juwelen uit de periode van art nouveau en art deco te vinden. De markt ligt op amper 200 meter van het Casa Rosada, de zetel van de Argentijnse regering. Op de markt van San Telmo en de Mercado Dorrego worden de standjes toegekend door het stadsbestuur van Buenos Aires.

Maar er zijn ook gelegenheidsmarkten die opgezet worden door rijke gezinnen die emigreren of wanneer oude huizen leeggehaald of gesloopt moeten worden. Veel erfgenamen zijn veel kieskeuriger geworden of hebben niet meer genoeg plaats om de collecties van de voorgaande generaties in huis te halen.

Volgens Tomasin is het bezoek aan antiekmarkten een geliefkoosd tijdverdrijf geworden voor veel inwoners van Buenos Aires. Er duiken ook veel buitenlanders op, al maken de vlooienmarkten nog geen deel uit van de meeste toeristische programma’s. Door de devaluatie van de Argentijnse peso kunnen antiekliefhebbers hier echte koopjes doen. Naar Europese normen zijn vooral zilverwerk, textiel en leer goedkoop in Argentinië.

Sommige buitenlanders trekken speciaal voor het antiek naar Argentinië. Vaak gaat het om antiekhandelaars of verzamelaars die op zoek zijn naar voorwerpen die in Argentinië beter bewaard zijn gebleven dan in de landen waar ze oorspronkelijk vandaan komen. Tomasin scheert niet alle buitenlandse kopers over dezelfde kam. De Fransen en Italianen worden vooral gedreven door culturele en historische interesse, terwijl de Spanjaarden meer uit zijn op winst. Japanners houden dan weer van alles wat mooi is. Ze kopen uiteenlopende voorwerpen, maar altijd met een hoge esthetische waarde. (PD)