"EU doet niet genoeg voor basisonderwijs in Afrika"

Op 16 juni 1976 werden in Soweto, een voorstad van Johannesburg, tientallen jonge Zuid-Afrikanen doodgeschoten die op straat kwamen voor een beter onderwijs en tegen de verplichting om Afrikaanse te leren op school. Sindsdien geldt de 16de juni als een dag voor mobilisatie om het lot van de kinderen in Afrika te verbeteren.
Het collectief IDAY (International Day of the African Childhood) wilde dit jaar de nadruk leggen op de belofte die de VN-lidstaten in 2000 hebben gedaan om alle kinderen in de wereld naar basisschool te sturen. Met name in zwart Afrika lijkt de vervulling van dit tweede van acht “Millenniumdoelen” een vrome wens te blijven, ondanks de vooruitgang die in sommige landen werd geboekt.
“De toestand is ernstig”, zegt Billy Kalonji, de voorzitter van het Zuid-Afrikaanse Afrikaanse Platform. “Bijna 70 miljoen jonge Afrikanen hebben geen toegang tot basisonderwijs. Daarbij zijn 38 miljoen kinderen van 6 tot 12 jaar. De rest zijn 30 miljoen ongeletterde jongeren tot 24 jaar en de ‘vergeten categorieën’: kindsoldaten, slaven, straatkinderen en zogenaamde ‘heksenkinderen’, die geen familie hebben en ook niet zijn aangemeld bij de burgerlijke stand.”
Verschillende vertegenwoordigers van IDAY maakten donderdag hun eisenbundel over aan Luisa Morgantini, de vice-voorzitster van het Europees Parlement. Ze stellen onder meer vast dat de Europese Unie in haar hulppakket voor de periode 2008 tot 2013 slechts vier procent van in totaal 22 miljard euro heeft uitgetrokken voor investeringen in onderwijs en gezondheidszorg. De hulp die de EU geeft aan de ACP-landen, voormalige Europese kolonies in Azië, het Caribisch gebied en de Stille Oceaan, gaat vooral naar grote infrastructuurwerken.
“Als we in de logica blijven waarbij vooral wordt geïnvesteerd in infrastructuur in plaats van in menselijke ontwikkeling, halen we de Millenniumdoelen niet”, zegt Billy Kalonji. Kalonji stelt niettemin vast dat het aandeel kinderen in zwart Afrika dat aan de lagere school begint tussen 1991 en 2004 is gestegen van 76 tot 94 procent. Een probleem blijft dat velen de school niet afmaken, uit armoede, omdat ze ver van de school wonen of omdat ze meisjes zijn.
IDAY eist in zijn manifest ook dat Afrikaanse regeringen minstens 20 procent van hun uitgaven aan onderwijs besteden en dat ook het Internationaal Monetair Fonds deze uitgaven gaat beschouwen als een investering in plaats van enkele een kostenfactor.
“Afrikaanse schoolkinderen hebben geen computers, niet genoeg lesmateriaal en moeten soms kilometers lopen voor ze op school aankomen”, zegt de 18-jarige Marième Diop, die in het laatste jaar zit van het Mbao-lyceum van de Senegalese hoofdstad Dakar. “Mijn ouders zijn altijd heel streng geweest inzake onderwijs en hebben al hun zes kinderen naar school gestuurd, waaronder vijf meisjes. Ze hebben daarvoor veel opgeofferd op een moment dat er weinig steun was om meisjes naar school te sturen”, zegt Diop, die ervan droomt ingenieur te worden in de telecommunicatiesector.
De jonge Senegalese slaagde er met haar interventie als vertegenwoordigster van de Afrikaanse schooljeugd in het publiek van vertegenwoordigers van hulporganisaties, Afrikaanse diplomaten en Europese beleidsmakers erg te ontroeren. “De rijkdom van Afrika komt niet alleen uit de bodem, als olie, koper of katoen”, zei Diop met lichtjes trillende maar vastberaden stem, “De ware rijkdom van Afrika zijn de jongeren. Ik vraag uw hulp, maar vooral uw respect.”