Dode Zee zinkt weg

De voorbije veertig jaar is het niveau van de Dode Zee met twintig meter gedaald. Het waterpeil daalt sneller sinds Israël de controle heeft gekregen over de watervoorraden na de bezetting van de Westelijke Jordaanoever in 1967. Vijftig jaar geleden lag het peil van de Dode Zee nog 395 meter onder de zeespiegel.

“Israël heeft minstens dertig jaar water afgeleid dat van de Jordaan komt. Israël houdt ook het water van het meer van Tiberias tegen. Daardoor is het waterpeil sterk gedaald”, zei Najib Abu Karaki, hoofd van de geologieafdeling bij de Universiteit van Jordanië, aan het nieuwsagentschap IRIN. Israël beweert echter dat de discussie rond water is vastgelegd in vredesovereenkomsten, die stellen dat Israël de Jordaan zal bevoorraden met water.

Bewoners aan de zuidelijke zijde van de Dode Zee worden al geconfronteerd met de gevolgen van het opdrogen van de Dode Zee. Hele boerderijen zijn er al in de ondergrond weggezakt. “Twee ezels en een koe stierven toen ze in zo’n verdwijngat vielen”, zei de 46-jarige landbouwer Abu Jarrar aan IRIN. De voorbije tien jaar zijn er ook al verschillende inwoners verdwenen. Burgers kunnen ‘s nachts niet meer veilig op pad.

“Wanneer je naar een kennis rijdt in een nabijgelegen dorp, kan de weg er nog perfect bijliggen. Maar op de terugweg gapen er dan opeens verdwijngaten”, aldus Abu Hatab, een 27-jarige leraar. Eén van de grootste bedrijven van Jordanië verloor al 130 miljoen dollar toen een waterkering het begaf. Ook stations, huizen en restaurant zijn al ingestort.

Voor het toerisme is de daling van de waterspiegel van de Dode Zee ook een strop. In de populaire toeristische centra zijn de kustfaciliteiten nu honderden meters verwijderd van de hoofdgebouwen. Toeristen worden met tractors tot aan het water gevoerd.

Waarschuwingssysteem

Het Jordaanse ministerie van Landbouw beperkt zich - noodgedwongen - tot oplapwerk: “De verdwijngaten ontstaan doordat het zeepeil daalt. We kunnen die daling zelf niet stoppen”, aldus een ambtenaar van het ministerie. “Israël creëert de problemen, en wij moeten ze oplossen voor hen.” Onderzoeker Abu Karaki zegt: “We vullen de verdwijngaten met allerlei materiaal. Maar eens je een gat opgevuld hebt, verschijnt het een jaar later terug”, aldus Karaki. Hij waagt zich nog zo weinig mogelijk in de buurt van de Dode Zee: “We vermijden om er frequent terug te gaan, we bestuderen de verdwijngaten nu vanop afstand.” Karaki wil een waarschuwingssysteem voor verdwijngaten op poten zetten maar heeft daarvoor onvoldoende middelen. Nochtans zou dat veel geld en mensenlevens kunnen sparen.

Wetenschappers onderzoeken de mogelijkheid om de Dode Zee met een kanaal te verbinden met de Rode Zee in het zuiden of met de Middellandse Zee in het westen. Het watertekort in Jordanië zou daardoor opgelost zijn en de Dode Zee zou niet verder wegzinken. Maar het project heeft ecologische minpunten. Het zeewater kan via het kanaal terechtkomen in gebieden waar de bodem zoetwater bevat, waardoor het natuurlijk evenwicht verstoord wordt.