Democraten reageren verdeeld op keuze voor Gonzales

Als de benoeming van Gonzales wordt goedgekeurd, volgt Gonzales John Ashcroft op, algemeen beschouwd als een van de meest rechtse haviken van het huidige kabinet. Gonzales, op dit ogenblik juridisch adviseur van het Witte Huis, wordt een stuk minder als een scherpslijper gezien. Toch had hij een hand in sommige van de meest controversiële beslissingen van de huidige Amerikaanse regering, met name wat haar ‘oorlog tegen het terrorisme’ betreft.

De Texaan Gonzales, geboren in San Antonio, opgegroeid in Houston en al jaren bevriend met de president, schrijft geschiedenis: nooit eerder zal een Latino zo’n hoge positie in een Amerikaanse regering hebben bekleed. De Democraten, die in de presidentsverkiezingen vorige week de Republikeinen tot hun schrik fors hebben zien vooruitgaan bij Latinokiezers, zullen zich ervoor hoeden wat dan ook te doen dat deze kiezers tegen de haren in strijkt - de Latino’s worden al sinds vóór de Tweede Wereldoorlog als deel van de Democratische achterban beschouwd. Bush kreeg op 2 november 44 procent van de Spaanstalige stemmen. Dat is een derde meer dan de 34 procent in 2000 en de beste Republikeinse score uit de geschiedenis bij Latino’s.

De Democratische senator voor New York Charles Schumer, een van de leidende leden van de gerechtelijke commissie van de Senaat, die toe zal zien op de komende hoorzittingen met Gonzales, noemde het dan ook bemoedigend dat Bush een minder polariserend iemand dan Ashcroft had gekozen.

Maar andere Democraten herinnerden aan een reeks memoranda die Gonzales sinds 2002 heeft opgesteld of goedgekeurd en waarin gedetineerden die in Afghanistan en in de ‘oorlog tegen het terrorisme’ gevangen zijn genomen de bescherming wordt ontzegd die krijgsgevangenen volgens de Conventie van Genève genieten. Gonzales heeft sommige bepalingen van de Conventie achterhaald en zonderling genoemd.

Gonzales heeft ook zware kritiek gekregen voor een memo van Justitie dat hij in 2002 vrijgaf. Daarin werd gezegd dat Amerikaanse en internationale wetten die marteling verbieden niet gelden voor vijandelijke strijders in presidentiële hechtenis, en dat pijn bij ondervraging letsel zoals de dood, orgaaninsufficiëntie of ernstige schade aan lichaamsfuncties moet inhouden eer er van marteling sprake kan zijn. Het memo werd scherp afgekeurd door een grote meerderheid van vooraanstaande juristen, waaronder ook de American Bar Association, de grootste advocatenvereniging van de VS.

Gonzales heeft ook onder vuur gelegen toen hij pogingen van het Witte Huis om documenten die het Congres had opgevraagd achter te houden verdedigde, en toen hij liet natrekken of kandidaten voor gerechtelijke functies wel een gedegen rechtse achtergrond hadden. Hij stond ook pal achter sommige van de ingrijpendste bepalingen van de USA Patriot Act, een wet die na de terreuraanslagen van 11 september 2001 werd goedgekeurd en die het mogelijk maakt de burgerlijke vrijheden in te perken in naam van de nationale veiligheid.

Na zijn verkiezing tot gouverneur van Texas in 1994 stelde George Bush Gonzales aan als zijn juridisch adviseur. In die functie moest hij Bush van advies dienen over genadeverzoeken in doodstrafzaken. Volgens een onderzoeksartikel in de Atlantic Monthly bleef Gonzales daarbij herhaaldelijk in gebreke de gouverneur te wijzen op cruciale gegevens in het dossier: slechte rechtsbijstand, belangenvermenging, bewijzen à décharge, zelfs directe bewijzen van onschuld. Onder Bush executeerde Texas verreweg de meeste gevangenen van alle Amerikaanse staten.

In 1999 benoemde Bush Gonzales tot rechter in het Texaanse Hooggerechtshof. Daar bleek Gonzales een gematigd conservatief, die in één geval zelfs christelijk rechts op zijn achterste poten kreeg door te oordelen dat minderjarigen in sommige gevallen abortus mogen plegen zonder hun ouders daarvan op de hoogte te brengen. Hij wordt ook beschouwd als minder onbuigzaam en als iemand die meer openstaat voor kwesties van armoede, ras en minderheden dan vele van zijn medewerkers, die tot de aartsconservatieve ‘school-Ashcroft’ behoren.

Scherpe kritiek kreeg hij dan weer voor het feit dat hij grote contributies aannam van Halliburton Co, de bouwgigant die toen nog voorgezeten werd door vice-president Dick Cheney, en vervolgens voor het bedrijf gunstig vonniste, in plaats van zichzelf terug te trekken uit alle rechtszaken waarbij het bedrijf betrokken was. (HJ/ADR)