Cuba lanceert anti-corruptiecampagne

Fidel Castro zei vorige week tijdens een toespraak op de nationale televisie dat in de strijd tegen de verdorvenheid niemand gespaard zal worden. Hij sloot niet uit dat de kleine particuliere restaurants, in Cuba bekend als ‘paladares’, binnenkort zullen sluiten. De restaurants ontstonden in de jaren negentig en werden getolereerd vanwege de economische crisis.

Castro richtte zijn pijlen ook op particuliere autobezitters die hun auto gebruiken als taxi. Meestal gaat het om grote Amerikaanse auto’s uit de jaren vijftig, die zo zijn aangepast dat er acht passagiers in kunnen zitten. De chauffeurs rijden vaste routes tegen een vaste prijs, maar die tarieven stegen de afgelopen maanden aanzienlijk.

Die taxidiensten zijn voor veel inwoners van Havana vrijwel onmisbaar geworden. Veel taxi’s rijden zonder vergunning, de tarieven zijn hoog en iedereen weet dat de chauffeurs benzine op de zwarte markt kopen, zegt Raiza Pérez, een 47-jarige ingenieur. Maar we kunnen er niet zonder.

De levensduurte en de slechte bevoorrading van de reguliere winkels op Cuba moedigen diefstal en illegale handel aan. Pérez zegt geen andere keuze te hebben dan producten te kopen op de zwarte markt, terwijl ze weet dat ze gestolen zijn van de overheid.

In zijn toespraak zei Castro dat de Cubaanse revolutie nooit vernietigd kan worden van buitenaf, maar wel door de Cubanen zelf als bepaalde verderfelijke praktijken blijven voortwoekeren. We zullen iets aan het probleem moeten doen, anders bloeden we dood, aldus Castro. Vorige maand werden 28.000 medewerkers van tankstations (allemaal staatseigendom) vervangen door de regering. Soortgelijke acties worden verwacht in andere sectoren, zoals in de farmacie en in winkels en hotels die werken met harde valuta.

Castro wees erop dat er mensen zijn die met de illegale verkoop van benzine en gestolen goederen veertig tot vijftig keer meer verdienen dan een arts. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt echter niet alleen bij de werknemers in de betreffende sectoren. Ook overheidsfunctionarissen profiteren vaak direct van de illegale activiteiten.

De aangekondigde strijd tegen de corruptie richt zich op een breed scala aan ongewenste zaken, van clandestiene verrijking door overheidsfunctionarissen tot diefstal van containers uit havens, waarvan de inhoud vervolgens verkocht wordt op de zwarte markt. Vorige week inspecteerde de politie Havana’s ‘agromercados’, de agrarische markten die sinds 1993 bestaan en waar de prijzen worden bepaald door vraag en aanbod.

Burgemeester Juan Contino verklaarde tegenover het weekblad Tribuna de La Habana dat bij die actie 78 ton voedsel in beslag werd genomen en dat de politie 36 trucks had ontdekt waarvan de eigenaars niet aan het staatsquotum hadden voldaan. Volgens de Cubaanse wet mogen kleine boeren en coöperaties alleen producten op de markt verkopen nadat ze een verplicht deel hebben verkocht aan de staat.

De politieactie had een abrupte daling van het aanbod op de markten tot gevolg die niet gecompenseerd kon worden door de beperkte hoeveelheden die tegen vaste prijzen verkocht worden in staatswinkels.

Volgens Castro moeten de maatregelen om ongelijkheid te bestrijden en zelfverrijking in bepaalde delen van de samenleving tegen te gaan, leiden tot een geheel nieuwe samenleving gebaseerd op kennis en cultuur, in tegenstelling tot de consumptiemaatschappij. (JS/PD)