Chinese censuur laat nieuws over onlusten passeren

Bij het conflict in Tibet vorig jaar kregen de Chinese media te verstaan dat ze het onderwerp moesten mijden. Over de bloedige botsingen tussen Han-Chinezen en islamitische Oeigoeren op 5 juli in de provinciehoofdstad Urumqi wordt nu wel uitgebreid bericht.

Die houding werd ingegeven door het massale protest na de verkiezingen in Iran. Daar stuurden de mensen het nieuws de wereld in via nieuwe internetinstrumenten zoals Twitter, Facebook en YouTube. Peking was er daardoor als de kippen bij om zo snel mogelijk zijn eigen versie van de feiten in Xinjiang te geven.

Op 7 juli publiceerden druk gelezen lokale kranten foto’s van uitgebrande auto’s, toegetakelde bussen en bebloede mensen in Urumqi. De beelden gingen vergezeld van berichten van het staatsnieuwsagentschap Xinhua. Dat stelde dat het om “een georganiseerde geweldmisdaad” ging “van buiten af aangemoedigd en georganiseerd en uitgevoerd door binnenlandse misdadigers.”

Dalai Lama van de Oeigoeren

Peking beschuldigt de Oeigoerse mensenrechtenactiviste Rebiya Kadeer, die naar de VS is uitgeweken, ervan achter de onrust te zitten. Ook Oeigoerse onafhankelijkheidsgroepen in Washington, München en Londen worden met de vinger gewezen.

Zelfs de liberale Chinese krant Southern Weekend gaf de officiële versie van de feiten. Het besteedde een volledige pagina aan Kadeer, die de “Dalai Lama van de Oeigoerse bevolking” genoemd werd.

Volgens Peking zijn de Oeigoerse eisen voor religieuze vrijheid en autonomie het gevolg van separatistische agitatie. Li Wei, een terrorisme-expert van het Chinese Instituut voor Internationale Betrekkingen, zegt dat Rebiya Kadeer de zestigste verjaardag van de Chinese Volksrepubliek wil saboteren.

Nationale eenheid

Veel Chinese media wisselen foto’s van paramilitaire politie-officieren af met beelden van regeringsleiders die gewonde mensen in de ziekenhuizen bezoeken en tot nationale eenheid oproepen.

Sommige media brengen een afwijkende boodschap. Enkele zakenkranten verdiepten zich in de oorzaken van het protest en keken verder dan de officiële verklaring van separatisme. Ze suggereerden onder meer dat de toenemende inkomensverschillen tussen de Han-Chinezen en Oeigoeren een rol speelden.

Net zoals de Tibetanen voelen de Oeigoeren dat ze uitgesloten worden van het Chinese economische mirakel. De opbrengsten gaan naar de Han-Chinezen die naar hun gebied gemigreerd zijn.

Meerderheid

Volgens de laatste volksstelling vormen de Oeigoeren met 8,4 miljoen inwoners nog altijd een meerderheid in Xinjiang, goed voor 42 procent, maar de Han-Chinese bevolking is ondertussen gegroeid tot 38 procent.

De botsingen in Urumqi – een van de bloedigste sinds de communistische troepen er zestig jaar geleden arriveerden – begonnen toen Oeigoeren een onderzoek vroegen naar de dood van twee islamitische migranten in de zuidelijke provincie Guangdong.

Het geweld begon toen de politie de manifestanten uiteendreef. Volgens de Chinese overheid kwamen 184 mensen om bij de rellen, twee derde van de dodelijke slachtoffers behoorde tot de Han-Chinese bevolkingsgroep.