China wil alleen democratiseren op z'n Chinees

Modernisering van de Communistische Partij en het handhaven van het machtsmonopolie is voor Peking belangrijker dan de weg naar grotere vrijheid, die Bush voor ogen heeft. De Chinese leiders geloven dat vasthouden van de economische groei, in combinatie met een efficiëntere partij, de loyaliteit onder de bevolking zal aanwakkeren. Die loyaliteit staat onder druk, bleek uit de duizenden protesten die de afgelopen maanden plaatsvonden onder de bevolking. De demonstranten keerden zich vooral tegen corruptie en misbruik op lokaal niveau.

Peking heeft onderzoekers van diverse academische instellingen opdracht gegeven een studie uit te voeren naar de manier waarop politieke liberalisering en democratie de ontwikkeling van een land kunnen ondermijnen. De onderzoekers verwijzen bijvoorbeeld naar de situatie in Rusland en de Filipijnen. Ze versterken de macht van de partij, door aan te tonen dat politieke liberalisering de economische belangen schaadt, becommentarieert Bates Gill, China-deskundige van het Centre for Strategic and International Studies in Washington.

De laatste maanden verscherpte China verder de censuur op internet en de lokale media. Ook werd de rem gezet op plannen om buitenlandse kranten toe te staan edities in China te drukken. Shi Zongyuan, het hoofd van het Algemene Bestuur van Pers en Publicaties, noemde de val van regeringen in Georgië, Oekraïne en Kirgizië de belangrijkste reden om van het plan af te zien.

Peking beperkte ook de vrijheden van niet-gouvernementele organisaties (ngo’s), omdat zij in de voormalige Sovjet-republieken oproer aangemoedigd zouden hebben. Een nieuwe regeling, die Chinese ngo’s meer vrijheid zou geven en die voor het einde van dit jaar werd verwacht, is voorlopig van tafel geveegd. In plaats daarvan besloot de regering om de registratie van nieuwe maatschappelijke groepering te stoppen.

Tijdens de topontmoeting van het Aziatisch-Pacifisch samenwerkingsverband APEC vorige week in Pusan (Zuid-Korea), beschreef de Chinese president Hu Jintao zijn land als een land dat nog volop aan zijn ontwikkeling moet werken en dat op eigen wijze naar liberalisering moet streven.

Ondanks de snelle economische vooruitgang, is China nog steeds het grootste ontwikkelingsland in de wereld, met een omvangrijke bevolking, een zwakke economische basis en een onevenwichtige ontwikkeling, zei Hu tegen de leiders van de APEC-landen. We hebben nog een lange weg te gaan voordat iedereen kan profiteren van modernisering en welvaart. Ieder land moet het recht hebben die weg op zijn eigen manier te bewandelen.

Een dag eerder had Bush in het Japanse Kyoto een toespraak gehouden over de verspreiding van vrijheid en democratie. Hij noemde Taiwan, dat door China beschouwd wordt als een opstandige provincie, als voorbeeld van een open samenleving die aanzienlijke economische vooruitgang boekte in Azië. Bush deed tevens een beroep op de Chinese leiders om het voorbeeld van Taiwan te volgen.

De verschillen van inzicht kwamen vervolgens tot uiting tijdens de ontmoeting tussen beide presidenten in Peking. Bush herhaalde zijn oproep voor meer politieke en religieuze vrijheid in China. Hu antwoordde dat het onvermijdelijk is dat China en de VS in sommige kwesties een andere visie hebben. Beide landen hebben een verschillende geschiedenis, cultuur en binnenlandse situatie, aldus Hu.

De Chinese leiders maakten de afgelopen maanden duidelijk dat ze niet van plan zijn politieke hervormingen door te voeren die de macht van de Communistische Partij aantasten. In een document getiteld ‘De Opbouw van Politieke Democratie in China’ dat in oktober verscheen, loofde de regering de verdiensten van de partij in het bevorderen van eenheid, stabiliteit en welvaart in het land met 1,3 miljard inwoners. Een meerpartijendemocratie, zoals die functioneert in veel westerse landen en ook in sommige voormalige Sovjet-republieken, werd uitgesloten. (JS/ADR)