Brazilië duwt wetenschappers naar Amazonegebied

Het Amazonegebied herbergt ‘s werelds grootste biodiversiteit en beslaat 60 procent van het Braziliaanse grondgebied. Desondanks vloeit slechts 2 procent van het krappe budget voor wetenschappelijk onderzoek naar de regio.

Geen verrassing dus dat maar 37 procent van de wetenschappelijke publicaties over de Amazone van de hand van Brazilianen is. Dat blijkt uit statistisch onderzoek van Adalberto Val, een bioloog van het INPA, het nationale onderzoeksinstituut voor de Amazoneregio.

Val bestudeerde 1.026 teksten op een Braziliaanse portaalsite voor postgraduaat- of doctoraatsverhandelingen (CAPES) in Brazilië. Uit zijn onderzoek blijkt dat wetenschappers uit de VS met 41,6 procent de meeste studies voor hun rekening namen.

Brazilië heeft niet eens genoeg capabele mensen om de beschikbare, buitenlandse kennis over de Amazoneregio te begrijpen, te verwerken en eigen te maken, waarschuwt Val. Hij pleit er voor om dringend meer Braziliaanse wetenschappers op te leiden in de materie en om ze aan te moedigen zich in het Amazonegebied te gaan vestigen.

Plaatselijke kennis is essentieel om zelfstandig beslissingen te kunnen maken over een gebied dat zoveel natuurlijke rijkdommen bevat, vindt Val.

Soevereiniteit vandaag is meer een kwestie van kennis dan van wapens. De controle over het Amazonegebied zal ons ontglippen als we zelf niet goed weten wat er leeft en hoe de relatie van planten en dieren er tot de omgeving is.

Maar voor meer hooggeschoolde Braziliaanse wetenschappers zich op de Amazoneregio zullen toeleggen, is eerst een gedragsverandering nodig. Vandaag handelt slechts drie procent van de verhandelingen op CAPES over de Amazone.

Enkele maanden naar de Amazoneregio trekken om de nodige gegevens voor de eindverhandeling te verzamelen is lang niet voldoende, aldus Val. Om wetenschappers op te leiden is het noodzakelijk dat ze er daadwerkelijk gaan wonen, zodat het contact met de plaatselijke gemeenschap kan groeien.

Van de 379 Braziliaanse studies over de Amazone was minder dan de helft afkomstig van organisaties uit de Amazoneregio. Brazilië heeft naar schatting 50.000 gedoctoreerden. Slechts 1.000 daarvan werken in het Amazonegebied.

Een nieuw programma, ‘Versnel Amazonia’, wil dat tekort aanpakken door het aantal postgraduaatstudenten in het gebied te verdrievoudigen tegen 2010. Er komen enkele nieuwe laboratoria, en de overheid zal meer beurzen toekennen.

Naast plaatselijke postgraduaatcursussen zal het programma de studenten aanmoedigen zich in de Amazoneregio te vestigen, en zal het wetenschappelijke samenwerking met andere delen van Brazilië en het buitenland stimuleren.

In de buurlanden Bolivia, Colombia, Ecuador, Guyana, Peru, Suriname en Venezuela is het gebrek aan plaatselijke publicaties over de Amazone nog schrijnender.

Maar de voorzitter van het Onderzoeksinstituut voor de Amazone in Peru, Dennis del Castillo, verzet zich tegen de bewering dat er te weinig plaatselijk onderzoek gebeurt in de regio. Dat er zo weinig plaatselijke publicaties over de Amazoneregio verschijnen, komt gewoon omdat dat hier geen traditie is. Onze onderzoeken brengen vooral ‘grijze’ kennis voort die niet in wetenschappelijke publicaties uitmondt. In de VS ligt dat volgens hem anders: Daar is het ‘wie schrijft, die blijft’, de rest valt uit de boot. (JV/PD)