"Braziliaanse milieuwetten veel te streng"

In de Tabuleiro do Embaubal, een reeks stranden op het einde van de rivier Xingú, leggen schildpadden jaarlijks 1,8 miljoen eieren. Bijna 70 procent wordt nooit uitgebroed doordat de rivier de eieren wegspoelt of doordat schildpadvrouwtjes bij het graven oudere nesten vernietigen, zegt bioloog Juarez Pezzuti, hoogleraar aan de Federale Universiteit van Pará.
Voor de oeverbevolking kunnen de schildpadeieren een bijkomend inkomen opleveren zonder dat dit de soort in gevaar zou brengen, zegt Pezzuti. Maar op deze eieren rust een nationaal taboe, stelt hij. Strenge jacht- en milieuwetten uit 1967 en 1998 verbieden het de eieren aan te raken. Daardoor gaat een immense rijkdom verloren, aldus Pezzuti.
Volgens Pezzuti is er geen wetenschappelijke grond voor het verbod. Bovendien negeert het succesvolle ervaringen in andere landen, zoals in Costa Rica en Ecuador.

Eigen habitat

De Braziliaanse wetten staan de commerciële exploitatie van vissen en schaaldieren in hun eigen habitat toe, maar dat geldt niet voor schildpadden, Yacarekaaimannen en andere wilde soorten zoals de capibara’s (waterzwijnen). De jacht is alleen toegestaan om honger te voorkomen, de landbouw en veeteelt te beschermen en schadelijke dieren te elimineren. In de laatste twee gevallen heeft men officiële toestemming nodig.
Die normen “negeren de traditie en voedinggewoonten” van de Amazonebevolking, zegt Serguei Camargo, hoogleraar milieurecht aan de Universiteit van de Staat Amazonas. Hij pleit voor een nieuwe wet voor faunabeheer waarin regels worden vastgelegd voor samenwerking met de bevolking. 
Ecologisten willen de huidige wetgeving behouden. Ze noemen die “een van de meest geavanceerde ter wereld”. Een versoepeling kan de jacht doen heropleven en verscheidene soorten in gevaar brengen, vrezen ze.

Rechterbeen verloren

De kaaimannen, zeer talrijk in de Amazone en de Pantanal, zorgen voor een dramatische noot in dit debat. Eind vorig jaar werd biologe Deise Nishimura aangevallen door een vier meter lange kaaiman toen ze in Mamirauá onderzoek deed naar rivierdolfijnen in de Amazone. Daarbij verloor ze haar rechterbeen. Als bij wonder is ze niet doodgebloed.
De laatste tijd is dit soort incidenten toegenomen, een gevolg van het groeiende aantal Yacarekaaimannen. De dieren terroriseren de oeverbevolking, zegt George Rebêlo, kaaimanexpert van het Nationaal Instituut voor Amazoneonderzoek.
Uitgerekend in Mamirauá loopt sinds 2003 een proefproject dat een beperkte jacht op Yacarekaaimannen toestaat. Van het toegestane quotum, 736 per jaar, werden er in 2008 slechts 446 gedood, en geen enkele in 2009, zegt Sonia Canto, beheerder van het Steunpunt Wilde Dieren van de deelstaatregering Amazonas. Doordat de jacht al meer dan vier decennia verboden is (hij wordt enkel nog clandestien beoefend), is de oude productieketen verdwenen, onder meer de leerindustrie, de koelschepen en de sanitaire inspectie. Dat is vandaag het grootste obstakel, zegt Canto.