Bolivia gaat woelige verkiezingen tegemoet

De Bolivianen gaan op 18 december naar de stembus. In een recente opiniepeiling van Ipsos-Captura kreeg Evo Morales, de kandidaat van de MAS en de voorman van de Boliviaanse cocaboeren, 32,8 procent van de stemmen. Jorge Quiroga van Podemos volgde met 27,7 procent. Bijna 13 procent van de stemgerechtigden was nog onbeslist en slechts 9,4 procent koos voor de centrumlinkse kandidaat Samuel Doria. De campagne van zijn partij voor Nationale Eenheid is gebaseerd op eenheid tussen het verarmde westen van Bolivia en de veel rijkere oostelijke provincies.

Politiek analist María Teresa Zegada zegt dat de opiniepeilingen nog niets zeggen over de uitkomst van de verkiezingen. De partijen voeren nog fanatiek campagne, vooral om de twijfelaars over de streep te trekken. Podemos voerde een harde campagne tegen MAS-leider Morales, maar de constante aanvallen zouden bij de stemmers juist de steun voor Morales hebben aangewakkerd.

MAS-senator Román Loayza, leider van de Boliviaanse boerenvakbond, dreigde onlangs met een staatsgreep als een eventuele verkiezingsoverwinning van de MAS niet wordt erkend. In Bolivia kiest het Congres de president als er geen kandidaat is die meer dan 50 procent van de stemmen heeft gehaald. Loayza zei de situatie al te hebben besproken met de politie en het leger, zodat we mogelijk zonder bloedvergieten het presidentiele paleis kunnen betreden, als Morales de meeste stemmen krijgt en het Congres hem het presidentschap niet toekent.

President Eduardo Rodríguez stelde vervolgens op verzoek van Quiroga’s partij een onderzoek in. Dat moet uitwijzen in hoeverre er binnen de MAS sprake is van samenzwering om de macht te grijpen door middel van geweld. Morales ontkent dat dergelijke plannen bestaan en heeft volledige medewerking aan het onderzoek toegezegd. Hij wees erop dat Loayza wel eens vaker al te strijdlustige taal uitslaat.

Podemos beschuldigt Morales van het aanzetten tot een gewapende opstand. Woordvoerder Hernán Terrazas van Podemos zegt dat Morales’ running-mate García Linera eerder heeft gezegd dat vier facties binnen de partij bereid zijn chaos te creëren als de MAS niet gunstig uit de verkiezingen komt. Dat zijn autoritaire en opruiende bedreigingen, aldus Terrazas. MAS mag zijn democratische masker wel afzetten.

Tijdens de verkiezingsstrijd van 2002 ging Manfred Reyes lange tijd aan kop in de peilingen, totdat hij een paar dagen voor de verkiezingen een slechte indruk maakte tijdens een tv-optreden. Hij eindigde uiteindelijk als derde, na Gonzalo Sánchez de Lozada en Morales. Reyes klaagde over verkiezingsfraude, hoewel zijn rechtse partij enkele maanden later een alliantie vormde met de winnaar, Sánchez de Lozada.

Sánchez de Lozada werd in 2003 gedwongen af te treden, na de ‘gasoorlog’, een volksoproer dat maandenlang duurde. Bij de protesten kwamen zestig demonstranten om het leven. De president werd vervangen door Carlos Mesa, die op zijn beurt afgelopen juni aftrad na een nieuwe golf van sociale onrust en sterke politieke oppositie. Het Congres benoemde Rodríguez, op dat moment voorzitter van het hooggerechtshof van Bolivia, als interim-president.

De Bolivianen kiezen op 18 december een president, een vice-president en vertegenwoordigers voor het Congres. Ze kiezen ook voor de eerste keer rechtstreeks gouverneurs voor de negen provincies waarin het land is verdeeld. (JS/PD)