Boeren breken markt voor transgene soja open

De toelating om de transgene soja in Brazilië op de markt te brengen, geldt enkel tot 31 januari 2004. Transgene soja die daarna wordt geoogst, zal volgens de Braziliaanse regering worden vernietigd. Ook het verbod om genetisch gewijzigde soja aan te planten, wordt volgend seizoen weer van kracht.

In Brazilië geldt een algemeen verbod om transgene gewassen te verbouwen - het gevolg van een rechterlijke uitspraak van juni 2000. De regering en het parlement zijn verdeeld over de zaak, waardoor er nog geen wettelijke regeling uit de bus kwam. Maar de Braziliaanse overheid is al lang voorbijgestoken door de werkelijkheid. 70 tot 80 percent van de soja die nu in Rio Grande do Sul op de velden staat - goed voor een oogst van 8,6 miljoen ton - komt uit transgeen zaaigoed. De meeste sojaboeren in het buurland Argentinië zijn al langer overgeschakeld op transgene soja, en de lange grens tussen de twee landen maakt het onmogelijk de handel in zaaigoed te controleren.

Consumentenorganisaties en milieugroepen - die ijveren voor een verbod op transgene gewassen zolang alle effecten op mens en milieu niet precies bekend zijn - vinden dat de Braziliaanse regering de tijdelijke toelating ongedaan moet maken. De tegenstanders werden lelijk verrast door de beslissing om de verkoop van transgene soja in Brazilië toe te laten - ze waren ervan uitgegaan dat hun regering de sojaboeren enkel zou toelaten de transgene soja te exporteren. Ze eisen nu dat de transgene soja die in Brazilië op de markt komt, goed wordt gecontroleerd en duidelijk gekentekend.

Brazilië zal dit jaar waarschijnlijk 49 miljoen ton soja binnenhalen en is daarmee na de VS de grootste producent ter wereld. In de VS en in Argentinië - de derde producent op wereldvlak - wordt vooral transgene soja verbouwd. Het gaat om een soort die bestand is tegen zware onkruidverdelgers en daardoor goedkoper kan worden geproduceerd. Maar de Europese Unie - een belangrijke afzetmarkt voor soja - heeft het nog niet begrepen op transgene levensmiddelen, waardoor de Braziliaanse producenten voorlopig toch goede zaken kunnen blijven doen.

Het grootste deel van de Braziliaanse sojaoogst komt voort uit traditionele soorten. In Paraná, een deelstaat die ook aan Argentinië grenst en waar ook veel soja wordt geteeld, werden illegale velden met transgene soja vernietigd en werden de boeren aangemoedigd om de gewone soorten te blijven verbouwen. In de meer noordelijk gelegen en veel warmere deelstaten kunnen de bestaande transgene variëteiten niet aarden - ze werden ontwikkeld voor gematigde streken.