Berechting mensenrechtenschenders hapert

Mensenrechtenadvocaten en aanklagers zeggen dat het huidige politieke klimaat gunstig is als het gaat om de vervolging van de betrokkenen bij de Vuile Oorlog. Sommige zaken worden op een ordelijke en efficiënte manier behandeld en groeien toe naar een mondelinge hoorzitting en uiteindelijk een vonnis.
Maar ze zeggen ook dat het systeem veel bureaucratische hindernissen kent die ten voordele van de verdediging zijn. Ook rechters die weinig behoefte voelen de oud-officieren en betrokken hoge ambtenaren te berechten, zijn gebaat bij vertraging van de procedures. Sommige verdachten bekleden nog steeds invloedrijke posities.
Het Centrum voor Rechtelijke en Sociale Studies (CELS), een Argentijnse mensenrechtenorganisatie, schat dat ongeveer 1.400 militairen, politieagenten en burgers een proces tegemoet kunnen zien nadat het Hooggerechtshof in juni 2005 besloot de amnestiewetgeving te wijzigen. De wetten zorgden ervoor dat mensenrechtenschenders niet vervolgd konden worden, maar de rechter bepaalde dat ze ongrondwettig waren.

Huisarrest en arrestaties

Tot nu toe werden 260 mensen gearresteerd op verdenking van mensenrechtenschendingen, inclusief 70 verdachten die onder huisarrest werden gesteld vanwege hun hoge leeftijd. Oud-dictator Jorge Videla is een van hen. Vijf anderen, waaronder voormalig admiraal Emilio Massera, konden niet terechtstaan “om gezondheidsredenen”. Vijfenveertig anderen zijn voortvluchtig en vijftig verdachten werden vrijgelaten uit de gevangenis omdat juridische deadlines werden overschreden.
Ongeveer honderd betrokkenen bij de Vuile Oorlog zijn al overleden. Zaken die werden heropend, hebben nog niet tot veroordelingen geleid. Het gaat dan onder meer om de verdwijning van politieke gevangenen, de diefstal van baby’s, of betrokkenheid bij Operatie Condor, een strategie van militaire regeringen in de regio in de jaren zeventig en tachtig om dissidenten op te sporen, te martelen en te laten verdwijnen.
Om de procedures efficiënt te laten verlopen, werd een speciale eenheid in het leven geroepen. Die spoorde de aanklagers vorig jaar aan om er alles aan te doen om “de juridische voortgang te bespoedigen.”
Maar het systeem antwoord langzaam. “Daar zijn verschillende oorzaken voor”, zegt Pablo Parenti, plaatsvervangend directeur van de speciale eenheid. “Er zijn gevallen waarbij de onderzoeksperiode te lang loopt om tot een rechtszaak te komen en in andere gevallen ontstaat er vertraging omdat erg lang duurt voordat er besluiten worden genomen over allerlei juridische acties door de verschillende partijen.”