Bemiddelaar goedkoper dan blauwhelmen

Volgens de huidige secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon, maakte zijn voorganger niet alleen een einde aan de etnische strijd in Kenia, maar voorkwam hij een regelrechte burgeroorlog en vermeed hij een bloedbad. De prijs voor Annans interventie was volgens Ban een koopje vergeleken met de kosten van een vredesinterventie eens het conflict geëscaleerd is.
Ban gaf zichzelf en zijn organisatie een klopje op de schouder en verwees naar een rapport van de Amerikaanse RAND Corporation waaruit bleek dat er sinds 1992 een vermindering met 40 procent is in militaire conflicten. Hij wijt dat succes grotendeels aan de VN-inspanningen voor vredeshandhaving en conflictpreventie. Het budget van de VN voor vredeshandhaving is jaar na jaar gestegen en klokt inmiddels af op zeven miljard dollar. Maar de secretaris-generaal wijst er op dat zo’n bedrag niks voorstelt in vergelijking met de enorme sommen die jaarlijks rondgaan in de wapenhandel en de tol die een gewapend conflict eist van een land en zijn bevolking.
Op een persconferentie eerder deze week zei Jean-Marie Guehenno, ondersecretaris-generaal voor vredesoperaties van de VN, dat de Verenigde Naties momenteel twintig vredesmissies in de hele wereld beheren met in totaal 110.000 blauwhelmen.  Als de gezamenlijke missie met de Afrikaanse Unie in Darfoer (UNAMID) op volle kracht is, zal het totale aantal blauwhelmen zelfs stijgen naar 136.000.

Goodwill

Guehenno onderstreepte dat de twee meest fundamentele elementen van vredeshandhaving buiten het bereik van de VN liggen. Het eerste is de wil van de strijdende partijen om voor blijvende vrede te zorgen. “Het idee dat je vrede kunt opleggen, is verkeerd”, zei hij. “Wat je kunt doen is een aantal aanstichters van geweld in de marge van een conflict afschrikken, maar de echte vrede moet gemaakt worden door de partijen die ook de oorlog begonnen.”
Het tweede element is de sterkte van het engagement van de 192 lidstaten van de VN, en de 15 lidstaten van de Veiligheidsraad in het bijzonder. Als er onenigheid heerst in de Veiligheidsraad, zoals in het geval van Soedan, dan kunnen die meningsverschillen uitgespeeld worden door de strijdende partijen. “Op momenten dat de Raad echt als één man spreekt, is het een formidabele macht”, zei hij.
Ondanks de risico’s, complexe situaties op het terrein en politieke gevoeligheden, halen VN-missies wel degelijk iets uit volgens Guehenno. “Ik heb op verschillende plaatsen, van Liberia over Haïti tot Sierra Leone, gezien dat er een verschil werd gemaakt – onvoldoende en imperfect – maar een verschil. Ik ben ervan overtuigd dat de VN dat verschil moeten blijven maken, want voor veel mensen is het hun enige hoop.”