Adjunct van Annan wil Aziaat als volgende VN-baas

Zeven maanden voor de VN een nieuwe secretaris-generaal krijgen, blijven nog heel wat vragen onbeantwoord. Moet de nieuwe VN-baas na voorgangers uit alle andere continenten absoluut weer uit Azië komen, zoals een ongeschreven regel dat bepaalt? En moet een genderbewuste organisatie als de VN voor het eerst in zijn 60-jarige geschiedenis niet eens een vrouw aan het hoofd stellen? Moet de ultieme beslissing voor de keuze van de secretaris-generaal bij de 15-koppige Veiligheidsraad blijven, zoals dat totnogtoe altijd het geval was, of wordt die bevoegdheid beter overgedragen aan de Algemene Vergadering? En wat als men bij de verkiezingen in een impasse terechtkomt?

Wat die laatste vraag betreft, wordt Mark Malloch Brown, Kofi Annans machtige adjunct en voormalig hoofd van het VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP) door sommige diplomaten naar voren geschoven als een mogelijke ‘compromiskandidaat’. IPS ging het hem zelf vragen.

IPS: Er wordt gespeculeerd dat u wel eens als compromiskandidaat uit de bus zou kunnen komen voor de opvolging van Annan. Uw reactie?

MMB: “Ik ben er absoluut van overtuigd dat er voor eind december een uitstekende Aziatische secretaris-generaal zal komen bovendrijven. Wat deze organisatie op dit moment nodig heeft, is iemand die het opkomende Azië vertegenwoordigt en die voor een nieuw leiderschap staat. Als loyaal VN-medewerker zal ik alles in het werk stellen om een vlot verkiezingsproces te garanderen, zodat een fantastische secretaris-generaal uit Azië de organisatie vanaf volgend jaar kan overnemen.”

IPS: U bent ervan overtuigd dat de volgende secretaris-generaal uit Azië komt?

MMB: “Ik vind alleen dat we de beste persoon voor de job moeten kiezen. Een van de ondefinieerbare kwaliteiten van een nieuwe secretaris-generaal - die Kofi Annan in overvloed had - is om de ambities van de wereld op dit ogenblik te kunnen vatten. Een Brit van binnen de VN zou dat niet kunnen.”

“Dit is een job voor een modern leider uit Azië die directe ervaring heeft met de uitzonderlijke combinatie van economische groei, politieke verandering, milieuvraagstukken en instabiliteit waarmee Azië te maken heeft. Iemand die dat allemaal heeft ervaren, bezit precies die kenmerken die de VN de volgende 10 jaar nodig heeft. Die persoon moet natuurlijk een groot diplomaat, een goed manager en een sterke leider zijn. Maar ik denk dat het Aziatische ingrediënt onmisbaar is.”

IPS: Toen de functie van adjunct-secretaris-generaal in 1997 gecreëerd werd, was er sprake van een ‘gentleman’s agreement’. Als de nieuw verkozen secretaris-generaal een man blijkt te zijn, zou zijn adjunct een vrouw worden. Klopt dat?

MMB: “De secretaris-generaal lijkt daarvan niet op de hoogte te zijn. Hij heeft het alleszins nooit met mij besproken. Natuurlijk, als een secretaris-generaal een adjunct aanduidt voor een volledige termijn, zou het in de wereld van vandaag zeer verstandig zijn om een vrouwelijke adjunct te kiezen wanneer de secretaris-generaal een man is, en vice versa. Ik kan alleen maar verwachten dat de nieuwe secretaris-generaal die norm effectief zal volgen als je een team wil dat het maximum vertrouwen geniet in het intellectuele, sociale en politieke klimaat van vandaag.”

IPS: U heeft publiekelijk verklaard dat u samen met de secretaris-generaal de VN zult verlaten. Maar er gaat een samenzweringstheorie de ronde bij sommige diplomaten: wie ook verkozen raakt als nieuwe secretaris-generaal zou u moeten houden als adjunct om de steun van de grote machten te behouden. Zou u in die omstandigheden blijven?

MMB: “Ten eerste, de reden waarom Annan en ik zo goed samenwerken, is omdat we al meer dan 20 jaar vrienden zijn. In de situatie die u beschrijft zou ik opgedrongen zijn aan de nieuwe secretaris-generaal – zonder 20 jaar innige vriendschap. Waarom zou ik dat willen? Nee, op 31 december zit mijn taak erop. Dan draag ik de koffer van de baas naar de auto als hij vertrekt.” (JVP/PD)