Aardgas nieuwe katalysator voor toenadering in Arabische wereld

Het eerste deel van het Arabische gasnetwerk is al klaar: een pijpleiding van 270 kilometer van de Egyptische gasvelden in Middellandse Zee naar de Jordaanse zeehaven Aqaba. In augustus vorig jaar kwam de eerste levering van Egyptisch gas daar aan. De volgende, voor dit jaar geplande stap is een verbinding tussen Aqaba en het noorden van Jordanië. In een derde fase, die volgend jaar begint en afgerond zou moeten zijn in 2007, wordt de pijpleiding doorgetrokken van Syrië naar Libanon. Jordanië, Syrië en Libanon hebben zich ertoe verbonden Egyptisch aardgas te gebruiken in hun elektriciteitscentrales - toch aanvankelijk. Er zijn plannen om later Cyprus en Turkije op het netwerk aan te sluiten. Via die landen zou het Arabische aardgas dan ook naar Europa kunnen worden getransporteerd.

De deelnemende landen betalen de constructiekosten van de pijpleiding op hun grondgebied, wat betekent dat Egypte, waar de grootste afstanden moeten worden overbrugd, de zwaarste last draagt. Maar Egypte heeft dan ook het meest te winnen bij het project, zegt Digby Lindston van het de Middle East Economic Digest (MEED). In de Egyptische ondergrond gaat naar schatting 60.000 miljard kubieke meter aardgas schuil. De meeste elektriciteitscentrales in Egypte draaien al op aardgas. Uit de levering van aardgas aan Jordanië zou Egypte binnen vijf jaar 500 miljoen dollar per jaar willen puren.

De Arabische Gaspijpleiding is een duur project - de eerste drie fases worden begroot op 700 miljoen tot 1 miljard dollar, en om Turkije en Cyprus aan het netwerk te koppelen, zou nog eens 550 miljoen dollar nodig zijn. Maar tegenover die kosten staan grote voordelen. Libanon schat dat het per jaar 300 miljoen dollar kan uitsparen door zijn zeven elektriciteitscentrales te laten overschakelen van olie op aardgas. Jordanië, dat tot begin vorig jaar goedkope olie uit Irak kreeg, is sinds de omverwerping van het regime van Saddam Hoessein ook op zoek naar een goedkoop alternatief. Syrië heeft beperkte voorraden aardolie en aardgas, maar zou er voordeel bij doen zijn aardolie in het buitenland te verkopen en goedkoper aardgas in te voeren.

Investeren in aardgas lijkt een goede keuze: het Midden-Oosten zit op aanzienlijke voorraden van de brandstof, en de vraag zal waarschijnlijk nog fors toenemen. Dit project had al veel eerder van start moeten gaan, vindt Khaled Bushnaq, de directeur van Energy Management Services, een gespecialiseerd adviesbureau in Dubai.

Toch is het project riskant. De aardgasprijs is verbonden met de aardolieprijzen, en die zijn volgens experts nu onhoudbaar hoog. Als de prijzen beginnen te dalen, wordt het aardgasnetwerk meteen een stuk minder rendabel. Bovendien is het nog niet zeker hoeveel de uitbating van de Egyptische aardgasvoorraden zal kosten. Volgens consultant Bushnaq van Energy Management Services zijn er in het Midden-Oosten al meer aardgasprojecten opgezet die veel minder winstgevend bleken dan verwacht. Andere landen die goedkoper aardgas kunnen aanbieden, zouden een streep door de Egyptische rekening kunnen halen. Langs de eventuele verbinding met Turkije kunnen de landen in het netwerk ook aardgas uit Iran en Rusland krijgen. Ook de economische groei in Jordanië, Libanon en Syrië is onzeker, wat de bouw van sommige delen van de pijpleiding in gevaar kan brengen of de afzetkansen verder kan versmallen.

Maar het project kan ook een politieke return hebben. Egypte ziet zichzelf graag als het meest invloedrijke land van de Arabische wereld, en als het aardgasproject een economisch succes wordt, is dat iets waarmee de Egyptische diplomatie kan uitpakken. Tussen de vier deelnemende landen worden de banden in elk geval aangehaald.

Volgens sommige analisten heeft aardgas hoe dan ook toekomst in het Midden-Oosten. Yousef Ibrahim, directeur van Strategy Energy Investment Group, een regionaal adviesbureau, hebben de olieproducerende landen er gewoon geen prioriteit van gemaakt omdat er met olie makkelijker geld kon worden verdiend. Ibrahim ziet de landen van de Gulf Cooperation Council de komende jaren ook in projecten stappen om aardgas in het Midden-Oosten te verdelen. De vraag is gewoon te groot om dat niet te doen.