"10.000 Irak- en Afghanistanveteranen leven op straat"

De U.S. Vets Westside Residence Hall is een woningblok van acht verdiepingen op enkele straten van de internationale luchthaven van Los Angeles. Het is het grootste centrum voor tijdelijke huisvesting en werkgelegenheid voor dakloze veteranen in het land. Jaarlijks verblijven er 700 veteranen.
Een van de bewoners is Michael Hall, 31 en vroeger beroepsmilitair met de rang van sergeant. Hij ging kort na de middelbare school bij het leger en was mecanicien voor zwaar materiaal en wapenspecialist in Bosnië, Cuba, Koeweit en Afghanistan, tot hij in 2003 zwaargewond raakte in Irak.
“Ik werd geraakt door een raketgranaat”, zegt Hall terwijl hij hinkend de recreatieruimte binnenkomt. “Ik lijdt aan compressie van de ruggengraat. Vroeger was ik 1,95 meter groot, nu nog maar 1,90 meter. Ik werd tegen een muur gesmeten.”
De overheid beschouwt Hall als honderd procent gehandicapt. Hij heeft problemen met lopen, sleept bij elke stap met zijn voeten. Daarboven is hij manisch-depressief en lijdt hij aan posttraumatisch stresssyndroom, twee mentale aandoeningen die hij voor hij naar Irak ging niet had.
Maar Hall zegt dat de problemen pas echt begonnen toen hij terugkeerde naar de VS en amfetamines begon te slikken tegen de pijn. “De pijn van vrienden in de strijd te verliezen, van er niet te zijn voor mijn kinderen, van niet te weten hoe ik in deze burgermaatschappij moet leven na zoveel jaren in het leger…”, verduidelijkt Hall. “Ik stopte die dingen ver weg omdat ik mezelf als een harde beschouwde. Maar als de amfetamines waren uitgewerkt, voelde ik het nog altijd. Hoeveel ik ook deed of rookte, het was altijd hetzelfde. Het was de waanzin van dat allemaal.”
Hall heeft vier kinderen, van zeven, vier, twee en een jaar oud, maar zijn gedrag sinds hij uit het leger kwam heeft hem van ze weggehouden. Hij gebruikte niet alleen drugs, maar werd ook dealer. Sinds zijn afzwaaien in 2003 heeft hij in de gevangenis gezeten voor inbraak en is hij verschillende andere keren in aanvaring gekomen met de wet. Drie jaar na Irak was het dieptepunt bereikt: hij werd een van de 27.000 dakloze veteranen in de straten van Los Angeles.
Rechtstreeks van leger naar straat
“Deze mensen gaan vrijwel rechtstreeks van het leger naar de straat”, zegt Rachel Feldstein, associate director van New Directions, een tehuis voor dakloze veteranen in het westen van de stad. Meer dan de helft van de naar schatting 400.000 dakloze veteranen in de VS zijn Vietnamveteranen, maar bij de meeste duurde het negen tot twaalf jaar na ontslag uit het leger voor ze op straat belandden. Van de Irakveteranen wonen er nu al de straten van Los Angeles, vaak ernstig verslaafd en vervallen in misdadig gedrag, zegt ze.
“Wat uniek is aan de mannen en vrouwen die terugkeren uit Irak en Afghanistan is dat ze niet in staat zijn zich opnieuw te integreren in hun familie”, zegt Feldstein. “Ze hebben gruwelijke dingen gezien. Ze zijn op afgrijselijke plaatsen geweest en hun familie kan dat niet begrijpen. Zo word je dakloos in de laatste stad waar je woonde.”
Harde cijfers van het aantal dakloze Irakveteranen zijn moeilijk te krijgen. Veterans for America, de vroegere Vietnam Veterans of America Foundation, schat hun aantal op zo’n 10.000.
Activisten waarschuwen voor een toename van het aantal dakloze veteranen en vragen meer investeringen in betaalbare huisvesting en sociale hulpverlening. Ze zijn vooral bezorgd dat de wachtlijst voor mentale gezondheidszorg kan oplopen tot zes maanden.
De Nationale Coalitie voor Dakloze Veteranen liet in juni 2005 weten dat ruim 400 Irak- en Afghanistanveteranen steun hadden gevraagd van plaatselijke daklozenopvangcentra. De afgelopen vier jaar werden zestien Irakveteranen opgenomen in het drugrehabilitatiecentra bij New Directions, meestal als een alternatieve straf voor een misdaad.
2,5 miljoen veteranen
Een recent onderzoek door Harvard’s Kennedy School of Government berekende date er tegen het einde van de oorlogen in Irak en Afghanistan minstens tweeënhalf miljoen veteranen zullen zijn. De overheid zal daarom het budget voor de bevoegde administratie moeten verdubbelen als ze dezelfde dienst wil blijven leveren.