V. Verzet in alle geuren en kleuren

De wereld zoals wij hem hier hebben geschetst, roept verzet op in allerlei vormen. Gewelddadig verzet tegen Amerikaanse bemoeienissen in het Midden-Oosten, Chinese werknemers die opkomen voor betere arbeidsvoorwaarden of zogeheten kleurenrevoluties voor meer democratie. Van tijd tot tijd ontstonden globale verzetsnetwerken: andersglobalisten, Occupy, Indignados.

Die hadden niet meteen de kracht om systemische veranderingen door te drukken, maar beïnvloedden vaak wel het politieke debat. Ongelijkheid staat nu echt op de agenda, de Tobintaks is een reële optie geworden, fiscale paradijzen staan onder druk. Zo zijn er vele voorbeelden.

Vluchten in lokale warmte

Er is geen land meer zo machtig en visionair dat het de rest in zijn orde kan inkopen en/of dreigen.

Vaker nog lijken groepen mensen zich terug te trekken in zichzelf of in iets wat ze ervaren als van hen, lokaal, traditioneel: lokale warmte als bescherming tegen de mondialiseringsstorm.

Die reactie zien we ook in kernlanden van het Westen. Migratie maakt mogelijks van het Front National van Marine Le Pen de grootste partij van Frankrijk en van UKIP de grootste van het VK. Zij stellen het vrije personenverkeer in de EU en de Europese integratie ter discussie. Dat lukt des te makkelijker omdat de werkloosheid in heel wat eurolanden erg hoog is sinds de crisis. Schotse, Catalaanse of Vlaamse onafhankelijkheid spreekt meer mensen aan.

Het globale kapitaalverkeer is gehalveerd sinds de crisis. Wereldhandelsakkoorden lukken al twintig jaar niet meer. Rusland en het Westen leggen elkaar economische sancties op. De mondialisering heeft nationalisme gebaard en dat nationalisme fnuikt nu de mondialisering.

Bovendien is er niet echt meer één land dat zo machtig en visionair is dat het de andere in zijn orde kan inkopen en/of dreigen. Het land dat het meest in de buurt komt, de VS, kan en wil minder een orde overeind houden die macht herverdeelt onder tegenstanders.

Dit stuk verscheen in het winternummer van MO*. Word nu abonnee! Mis ook de MO*lezing over ‘Het begin van de geschiedenis’ niet!