‘Tot nader order’: Het leven in een Duits asielcentrum onder lockdown

Het aantal asielaanvragen van Turken in de Europese Unie is vervijfvoudigd tot een recordaantal, sinds de mislukte militaire coup in 2016. Hoe is het leven voor deze vluchtelingen, vooral in tijden van corona? Salim (schuilnaam), een Turkse jongeman die nu in een asielcentrum in Duitsland verblijft, houdt een dagboek bij over zijn leven onder lockdown.

Dag 97 in het asielcentrum. Ik heb geen reden meer om vroeg op te staan. De Duitse taallessen zijn afgelast door de pandemie. Dit was een van de weinige zaken die me elke dag motivatie gaf.

Nu studeer ik op mezelf. Dat klinkt misschien makkelijker dan het is. We delen een kamer van dertig vierkante meter met vier mensen. Deze kamer functioneert, onder andere, als slaapkamer, woonkamer en soms zelfs als keuken. De kamer heeft een kleine tafel die slechts door twee mensen tegelijk gebruikt kan worden, terwijl de anderen hun beurt afwachten. Ons enige “privébezit” in de kamer zijn onze bedden, twee stapelbedden in dit geval, en onze kleine metalen opbergkastjes.

Ik woon samen met drie andere Turken. Ze zijn, net als ik, gevlucht omwille van de politieke situatie. Daarvoor verbleef ik samen met Koerden die ook politiek vluchteling zijn. Ik ben tevreden met mijn kamergenoten. Twee zijn jonger dan ik, en een heeft dezelfde leeftijd. We komen goed overeen, wat helpt in situaties als deze.

Voordat de coronacrisis toesloeg, verliep alles goed. ‘s Morgens vroeg verliet ik het centrum en fietste ik naar mijn taallessen. Elke dag had ik drie uur les en daarna ging ik even langs bij de supermarkt op weg terug naar het asielcentrum. Op die manier had ik een dagelijkse routine en had ik tenminste het gevoel dat ik iets deed totdat mijn procedure afliep.

Nooit gedacht dat ik mijn routine in Turkije zou missen. Als dokter werkte ik soms tot 300 uur per maand. Iedereen klaagt over de dagelijkse sleur, maar… Kijk naar mij, dit is wat ik het meest mis: thuis koken, aan mijn bureau studeren, in mijn eigen bed slapen, zelfs op het tapijt stappen als ik thuis kom.

‘Er zijn andere maatregelen die niet logisch zijn. Tijdens maaltijden staan er nu rijen wachtenden van tot 30 meter.’

We krijgen met veel stressfactoren af te rekenen in ons leven hier en de coronacrisis maakt alles nog moeilijker. Een dag in maart was een dieptepunt voor mij. Mijn asielinterview was gepland voor die dag: het was al eens eerder uitgesteld omdat de immigratiedienst overbelast is. Ik had mezelf mentaal en legaal voorbereid, maar toen ik aankwam bij het bureau liet men weten dat het interview weer niet kon doorgaan.

Slechts 15 minuten van tevoren zeiden ze dat het niet kon vanwege de coronacrisis. Ik had het er moeilijker mee dan de vorige keer, want ik kreeg geen datum voor een nieuwe afspraak. ‘Bis auf weiteres’, (tot nader order), was het enige wat ze konden uitbrengen. Dit soort onverwachte zaken zijn behoorlijk stresserend en vervelend. Het enige dat ik kan doen, is afwachten wat de toekomst zal brengen.

De coronamaatregelen hebben ons alledaags leven in het centrum sterk beïnvloed. Sommige maatregelen, zoals social distancing, zijn belangrijk en ik ben er dankbaar voor. De administratie (van het asielcentrum) geeft ons ook flessenwater. Maar er zijn andere maatregelen die niet logisch zijn. Tijdens maaltijden staan er nu rijen wachtenden van tot 30 meter.

Er zijn 300 mensen in het asielcentrum, dus het duurt erg lang voordat we eten krijgen. Voor de crisis kregen we twee keer per dag eten, nu drie keer. Elke dag, drie keer, dezelfde rij van 300 mensen. Soms sla ik een maaltijd over, het kan toch niemand iets schelen of ik er ben of niet. Het eten in de kantine wordt bereid door een Pakistaans bedrijf, waardoor de maaltijden soms zo pikant zijn dat ik ze niet altijd kan eten.

Ik weet niet waarom ik hier zo over val. Is het omdat ik Turk ben en gewend ben aan ander eten, of gedraag ik me verwend? Ik heb geld, dus soms maak ik zelf eten klaar, ook al beschikken we over weinig materiaal om mee te koken.

In het begin van de lockdown plaatste de administratie overal in het centrum handgel. Dat was fijn, want ik kreeg het gevoel dat ze bekommerd waren om onze gezondheid. Maar na een maand stopten ze met het bijvullen van de handgel. Toen ik vroeg waarom, kreeg ik het antwoord dat de gel te duur was geworden. Toch viel me op dat er nog steeds handgel in het administratiegebouw staat. Hypocriet en discriminerend.

Ik ben dokter. Toen de crisis toesloeg, wou ik het liefst helpen. Er zijn veel Turkse mensen in het centrum die vanwege politieke redenen gevlucht zijn. Ik schreef een tekst om hen te informeren over hoe ze het virus kunnen voorkomen, hoe ze hun kamer schoon moeten houden, enzovoort. Een lijst van preventieve schoonmaakprocedures, zeg maar. Deze tekst stuurde ik via Whatsapp, omdat ik me verantwoordelijk voel voor hun welzijn.

In Turkije waren mijn dagen als dokter zo gevuld, dus dat ik nu niets kan doen, maakt me droevig.

Nadat ik hen op de hoogte bracht, letten de Turkse asielzoekers meer op het poetsen van hun kamer, het gebruik van bleekmiddel en in welke hoeveelheid. We poetsen onze kamers behoorlijk en letten op het houden van social distancing. Maar uiteindelijk wonen we hier met veel mensen van verschillende landen die allemaal hun eigen idee van hygiëne hebben. We gebruiken dezelfde badkamers en toiletten, dus ik ben niet altijd zeker hoe goed de voorzorgsmaatregelen zullen helpen als niet iedereen ze ter harte neemt.

Dag 98

Ik krijg veel berichten en telefoontjes van familie en vrienden. Mensen vragen me advies over het coronavirus en ik doe mijn best om ze te helpen. Ik voel me beter als ik mensen help. Ik voel me nuttig en functioneel. De wereld lijkt wel in een soort van oorlog verwikkeld te zijn. Niemand verlaat zijn huis, veel mensen sterven. Ik word er droevig van wetende dat ik niet kan helpen terwijl ik hier vastzit. Ik voel me als een dokter in een oorlogsachtige situatie, maar ik kan niets doen. In Duitsland is er een tekort aan medisch personeel, dus heb ik me aangemeld als vrijwilliger. In Turkije waren mijn dagen als dokter zo gevuld, dus dat ik nu niets kan doen, maakt me droevig. Mijn belangrijkste drijfveer om nu Duits te studeren is dat ik hoop in de toekomst weer als dokter aan de slag te kunnen gaan.

Er is een nieuwe coronamaatregel opgelegd in het centrum. Voordien scanden we simpelweg onze kaart bij de uitgang als we het centrum wilden verlaten. Nu laat de beveiliging slechts een persoon elke twee of drie minuten gaan, wat lange rijen veroorzaakt. Het duurt soms tot 45 minuten voordat ik het centrum kan verlaten. Zolang we social distancing in acht nemen, snap ik niet waarom we drie minuten moeten wachten telkens nadat een persoon het centrum heeft verlaten.

Dag 99

Goed nieuws. De Duitse taallessen gaan vanaf nu online door. Elke dag twee uur. En er doet een gerucht de ronde dat de stadsbibliotheek terug open zou gaan.

illustratie: Mounir Eddib (@geniuschild)

Dank aan de geïnterviewde en de persoon die anoniem wenst te blijven voor vertaling van Turks naar Engels.