Wat is de norm voor “normaal” of “gewoon”?

Wat is “normale” suiker?

WEB AGENCY/Unsplash (CC0)

 

Deze middag na het middagmaal werd me een koffietje aangeboden. Ja, in Brazilië wordt dat doorgaans gratis aangeboden; in België is dat betalen geblazen.

De bediende van het restaurant vraagt: ‘Wil je bruine suiker of “normale” suiker?’ Ik vraag wat stout: ‘Wat is “normaal”?’

Het werd een heel gesprek. Zitten we niet dikwijls met een omgekeerde wereld? De niet-geraffineerde suiker zou logischerwijze “normaal” moeten heten; de witte, geraffineerde: abnormaal. Wat zit er nog aan goeds in witte suiker, gesteld dat suiker gezond zou zijn voor een mens?

Hetzelfde geldt voor ‘wit brood’. Is dat het normale en donker brood het wat rare brood, symbool van armoede? Symbool van wat je vooral niet wil zijn.

Wit. Alle vitaminen zijn eruit!

Neem nu ons ‘Expoke’.

Jarenlang is donker, bruin of zwart brood symbool geweest van armoede en tekort.

Enkele jaren geleden waren we in een bakkerij te Zarlardinge om er de echte Geraardsbergse mattentaarten te kopen. Komt daar toch een vrouw binnen zeker en die vraagt naar een ‘expoke’! De bakker verstaat het meteen, want het is heel ‘gewoon’. Normaal. Voor de Expo van 1958 werd inderdaad een héél wit brood ontworpen, een expoke, dat blijkbaar nog altijd verkocht wordt. Wit. Alle vitaminen zijn eruit! 1958 was 13 jaar na de Tweede Wereldoorlog. Er was toen van alles te kort. Als er al oorlogsbrood was, dan was het bruin of grauw. Jarenlang is donker, bruin of zwart brood symbool geweest van armoede en tekort. Wat een verademing dat ‘expoke’!

Pas later, gaandeweg vanuit gezondheidsoverwegingen, begonnen mensen terug roggebrood en co te eten. Nu hebben hebben we een overvloed van allerlei broodsoorten.

Wit brood in Afrika

Vandaag moest ik onverwachts spreken voor 15 Soedanezen, op uitwisseling in Brazilië. Het gaat nog om een uitloper van de Afrika-politiek van voormalig president Lula…, die nu in de gevangenis zit.

De Pax Americana wordt via het graan opgelegd, zoals 2000 jaar geleden de Pax Romana. 

Het werd een moeilijke, maar interessante oefening: dialoog tussen de Braziliaanse studenten van het Instituto Federal van Rio Pomba (waarvan de meesten geen Engels kennen) en de Soedanese gasten (die geen Portugees verstaan). We gebruikten onze film ‘Koe nummer 80 heeft een probleem’ in het Engels. In deze film zie je o.a. hoe Afrikanen nogal graag met Frans brood door de straten lopen.

Ik ben proMO*

 

Steun ons unieke non-profit mediaproject en word proMO*.

Je ontvangt ons magazine en geniet van een pak andere voordelen

Je maakt MO* mee mogelijk en steunt ons in onze missie.

Voor € 4,60/maand of € 60/jaar.

Ik word proMO*

Wie wat door-analyseert, weet dat dat nog een gevolg is van het ‘Food for peace’-programma van de Verenigde Staten. Sinds de 19e eeuw exporteren de Amerikanen schepen vol tarwe naar de wereldmarkt, in eerste instantie naar Europa. Daaruit ontstond de grote landbouwcrisis in Europa eind 19e eeuw. Hieruit ontstonden dan weer de Boerenbonden in Nederland, België en andere landen.

Als de dollar hoog staat, dan verandert de Amerikaanse politiek. Zo was het raak in 1954. De dollar stond hoog. Amerika geraakte zijn graan op de wereldmarkt niet meer kwijt. Daarom volgde het ambitieuze plan ‘Food for Peace’ van 1955. Sinds die tijd valt dat rechtstreeks onder de State Department, Buitenlandse Zaken. Ook nog anno 2018. Graan wordt een strategisch wapen. De Pax Americana wordt via het graan opgelegd, zoals 2000 jaar geleden de Pax Romana. Vrede is dan wel een heel cynisch woord. Eerst wordt de smaak van volkeren in het Zuiden omgeturnd naar het zoete brood van het Noorden. Vervolgens kunnen ze’t niet meer missen en zijn ze afhankelijk gemaakt van tarwe-import, die ze mogen betalen. Schuldenlast verzekerd, want in Congo, Senegal of in grote delen van het warme Brazilië kan je geen tarwe inzaaien.

Pax Americana én Europea

Nadien volgde in de jaren ‘80-‘90 de Pax Europea. Daar Europa 50 miljoen ton graanvervangers importeert (waarvan 35 tot soms 40 miljoen ton soja; van deze 35 miljoen ton, 20 miljoen uit Brazilië) en steeds meer tonnen per hectare oogst (‘dankzij’ veel kunstmest en gif), begint de Europese Unie jaarlijks structureel 20 tot 30 miljoen tarwe te dumpen op de wereldmarkt. Vooral richting Afrika. Afrika is nu gelukkig. De mensen kunnen wit brood eten. Tóch vluchten ze naar Europa. De opgelegde vrede, maakt blijkbaar de lokale boeren-economie kapot. De dumping van ingevroren, kippenbillen doet de rest. 

Ook in Brazilië is wit, Frans brood de regel. Bruin brood is de uitzondering, al komt daar stilaan verandering in, vooral vanuit de middenklasse in de steden.

De voorbije dagen verbleef ik in Contagem in een gemeenschap van norbertijnen. Vandaaruit was het reizen naar Belo Horizonte, naar het nationale treffen van agro-ecologie. Ontbijt bij de norbertijnen? Kleine Franse broodjes met boter. Meer niet. Zoals in de meeste Braziliaanse gezinnen. En zeggen dat hier eeuwenlang een maniokcultuur heeft geleefd. Om nog maar te zwijgen over de enorme diversiteit aan fruit. Fruit van de Cerrado is niet “normaal”. Appels uit Argentinië wel.

Tenslotte is het een land van 50 tinten bruin. Toch is hier het ultieme ideaal om zo wit mogelijk te zijn. En als het even kan een witte, heteroseksuele man. Een lesbische, zwarte vrouw moet dus heel wat discriminatie verduren. Vele zwarte vrouwen met oorspronkelijk Afrikaans haar, laten hun haar verwesteren naar Europese maat. Om wat ‘normaler’ te zijn, volgens de witte norm. Alleen het ‘wit’ worden, lukt niet echt.

Doe normaal of ga weg

Heel deze overweging doet me denken aan een poster die ik 30 jaar geleden in de Wereldwinkel kocht: “Heb je ooit een normaal mens ontmoet en beviel het je?” Het was gedrukt op spiegelend papier. Je kon dus jezelf zien. Normaal? Het hing jarenlang op mijn deur in Averbode.

Of wat te deken van Minister-President Rutten van Nederland met zijn beroemde, populistische uitspraak: “Doe normaal of ga weg!”?

Open VLD heeft nu als verkiezingsslogan: ‘Gewoon doen’. Een variant?

Wie of wat is de norm van normaliteit?

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Medewerker van Wervel en auteur van verschillende boeken

    Luc Vankrunkelsven (Diest, 21 mei 1956 – Brazilië, 15 september 2023) was medewerker van Wervel, ambassadeur van Grootouders voor het klimaat en bracht jaarlijks verslag uit van zijn tou

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.