‘Morgen is er weer ander nieuws. Maar aandacht voor armoede moet er élke dag zijn’

Vrijdag werd de twintigste prijs ‘Armoede Uitsluiten’ van Welzijnszorg vzw uitgereikt. De jury koos De Schakel in Puurs als winnaar uit 52 inzendingen. Vooral de jarenlange ervaring en samenwerking tussen mensen met of zonder armoede-ervaring maakte indruk.

Lees ook

‘Armoede is een complex probleem dat redelijk eenvoudig aan te pakken is. Maar de politieke wil ontbreekt’

Het was een jubileumeditie, want Welzijnszorg viert haar vijftigste verjaardag. ‘Het thema van dit jaar is volgehouden inspanning, om organisaties in de kijker te zetten die al vele jaren aan de weg timmeren en zich blijven inzetten,’ zegt Koen Trappeniers, directeur van Welzijnszorg. Toch is het een ‘feest onder protest’, want na zovele jaren inzet van personen en organisaties, blijven de armoedecijfers in Vlaanderen en Brussel toenemen. ‘Deze prijs is een manier om projecten en organisaties op het terrein meer naambekendheid te geven en financieel te ondersteunen. Een van de belangrijkste criteria is dat een organisatie of project net als ons een structurele visie op armoedebestrijding heeft.’

De prijs werd vrijdagavond uitgereikt op een evenement met verschillende gastsprekers uit het werkveld. Ook Koning Filip was aanwezig bij de prijsuitreiking. De andere genomineerden waren D’Broej Centrum West vzw (Molenbeek), die een speciale vermelding kreeg van de jury, Domo vzw (Leuven), Art 27 vzw (Heusden-Zolder), Ûze Plekke vzw (Brugge) en vzw De Ruimtevaart (Leuven). Ze werken allen al jaren rond armoede met de focus op verschillende thema’s zoals wonen, jongeren en cultuur.

Verdoken armoede, maar even reëel

De jury — bestaande uit mensen uit het werkveld rond armoede — kozen voor De Schakel omdat de organisatie al 25 jaar inzet op een structurele verbetering voor mensen in armoedesituaties, samen met mensen met en zonder armoede-ervaring. ‘Het is een organisatie die in een niet-stedelijke, relatief welvarende omgeving werkt aan verbinding, door mensen samen te brengen, door in dialoog te gaan met de lokale overheid, door te sensibiliseren naar de lokale gemeenschap en de bestaande armoede zichtbaar te maken.’

Koen Trappeniers treedt de jury bij: ‘Wat De Schakel doet, is ongelooflijk belangrijk voor mensen in armoede. Buiten de stad is armoede vaak verdoken en in tegenstelling tot stedelijke besturen, is er vaak geen beleid vanuit de gemeente. Met bijvoorbeeld minder mogelijkheden qua betaalbare alternatieven en openbaar vervoer. Percentagegewijs is die armoede minder groot dan in een stad, maar de zorgen die mensen hebben zijn daarom niet minder reëel.’

De Schakel heeft nog een reden om te vieren, want ze bestaan vijfentwintig jaar. De prijs kan daarom tellen als verjaardagscadeau, want er hangt niet alleen een trofee aan vast, maar ook een geldprijs van 20.000 euro. ‘Het is een belangrijke erkenning, zeker de vrijwilligers zijn zeer fier. Op de voorgrond treden hoeft niet, maar het toont wel aan dat wat we 25 jaar geleden gestart zijn nog altijd betekenis heeft.’ Aan het woord is Marleen Van den Mooter, vrijwillige coördinator bij De Schakel. ‘Het geeft de kracht om te blijven proberen wegen op beleid als volwaardige gesprekspartner. We blijven een luis in de pels en moeten onszelf verkopen zodat beleidsmakers luisteren.’

Vrijwilligster Gerda spreekt voor de meeste vrijwilligers, wanneer ze zegt dat het evenement rond de prijs en de persoonlijke aandacht voor hen eigenlijk niet hoeft. ‘Het zou beter zijn dat die aandacht voor armoede verspreid is over 365 dagen, want morgen is er ander nieuws en wordt er al veel minder over gepraat, terwijl dit even belangrijk blijft.’

Armoedebestrijding in alle facetten

De kringloopwinkel met tweedehandskledij en de ontmoetingsruimte vormen de kern van de werking. Andere voorbeelden van basisdiensten die De Schakel aanbiedt, zijn voedselpakketten, culturele activiteiten, ontspanningsmomenten, vormingen en een leesclub. Op donderdagmiddag is er altijd een broodmaaltijd met soep, waarbij mensen kunnen aanschuiven.

Carmen is vrijwilligster: ‘Ik maak — om de beurt met andere vrijwilligers — soep voor donderdag. We helpen allemaal waar we kunnen. Dat samenwerken is belangrijk.’ Leen kwam bij De Schakel terecht via het OCMW. ‘Daar kreeg ik te horen dat ik hier een voedselpakket kon krijgen. Zo ben ik eigenlijk blijven terugkomen. Ik kom af en toe kleren kopen en mijn kinderen gaan mee op uitstap. Zo kunnen ze eens op vakantie voor een paar dagen, want als alleenstaande mama is het niet gemakkelijk.’

‘We doen aan armoedebestrijding in al zijn facetten’, legt Marleen verder uit. ‘Zowel met noodhulp zoals voedselpakketten, maar ook door mensen sterker en mondiger te maken en hen de weg te tonen. Daarnaast willen we de stem van mensen in armoede laten horen en vertalen naar beleidsvoorstellen en advies. De verhalen van mensen die hier langskomen, zijn ons vertrekpunt. Die zijn na 25 jaar die nog steeds hetzelfde.’

‘We helpen mensen met noodhulp zoals voedselpakketten, maar ook door ze sterker en mondiger te maken en hen de weg te tonen’

De Schakel bouwde dus een stevige basiswerking uit, maar doet ook aan structureel werk. Chris is hiervoor verantwoordelijk als themawerker: ‘Via de themawerking denken we met mensen in armoede na over de muren waar zij tegenaan botsen. We werken een aantal maanden op een bepaald thema, zoals mobiliteit, zorg, wonen of werken. Uiteindelijk proberen we dit te vertalen naar concrete maatregelen om voor te leggen aan de verschillende beleidsniveaus.’

‘Het zijn vaak de schijnbaar gewone dingen die een grote impact kunnen hebben op mensen in armoede’, zegt Marleen. ‘Ze hebben dezelfde bekommernissen als andere mensen, maar de gevolgen van problemen die zij ervaren zijn veel groter. Individueel worden er oplossingen gezocht, maar er wordt te weinig gekeken wat de impact is op mensen van beslissingen die worden genomen.’

Marleen diende het dossier voor de prijs pas op het laatste nippertje in, dus het overvalt hen een beetje. ‘We hebben nog geen concreet plan met het geld, maar we hopen vooral die structurele werking te kunnen versterken.’