Tragedie en moed in Gaza

Réginald Moreels: ‘De dag waarop de Israëlische maskers afvielen en het hek bleef staan’

coolloud (CC BY-NC-ND 2.0)

Op 14 mei bleef het hek staan. Ondanks de bestorming ervan door tienduizenden jonge Gazanen. 58 doden en meer dan 2.600 gewonden waarvan zeker meer dan de helft levenslang verminkt. De fatale dag zal lang blijven nazinderen als een zwarte bladzijde in de geschiedenis.

Al-Nakba, ‘de catastrofe’, verwijst naar twee oorlogen. Na de eerste werd de Israëlische vlag op Palestina geplant. De oorlog woedde van eind november 1947 tot 14 mei 1948, een strijd tussen massaal geïmmigreerde Joden en Palestijnen, die daar al eeuwen woonden.

De tweede oorlog was een reactie van de Arabische staten die het pasgeboren Israël binnenvielen op 15 mei 1948. De gevechten hielden negen maanden aan en eindigden met het verlies van de Arabieren. 14 mei 1948 eindigde eveneens het al 25 jaar durende Brits Mandaat over Palestina.

800.000 Palestijnen ontvluchtten hun thuisland, de meeste naar de buurlanden en de huidige bezette gebieden: de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. Het VN-partitieplan van eind 1947 dat voorzag in een Joodse én Palestijnse staat, met een internationaal statuut voor Jeruzalem, werd nooit aanvaard. Noch door de ultraorthodoxe Joden noch door de Hoge Arabische Raad van Palestina.

De Israëli’s schoten meestal in de benen. Dit soort wonden zijn moeilijk te behandelen en zorgen voor extra weefselschade.

Dit jaar herdenken de Palestijnen 70 jaar Al-Nakba en vieren de Israëli’s 70 jaar onafhankelijkheid. Het werd een bloedige nachtmerrie. 58 doden en meer dan 2.600 gewonden. Stenen en molotovcocktails werden beantwoord met scherp. De Israëli’s schoten meestal in de benen. Dit soort wonden zijn moeilijk te behandelen en zorgen voor extra weefselschade.

Meestal volgden na de meest dringende ingrepen andere reconstructieve operaties. Huid- en spierflappen werden geënt om de stukgeschoten beenderen te bedekken. Ik stond er middenin en ik hielp mijn Palestijnse collega’s waar ik kon. Mijn collega’s waren vrij goed getraind in traumabehandelingen, ‘dagelijkse kost’, klonk het.

De atmosfeer was zowel gespannen als gelaten, maar bovenal voelde ik een historische zweem van revolte. Niemand voorspelde echter bij het naar het ziekenhuis rijden, dat de prijs van een massabetoging zo zwaar zou worden.

Wij, zorgverstrekkers werkten door tot midden de nacht. S ‘anderendaags werd het stil en het voorziene protest op 15 mei bleef uit. We kruisten verontwaardigde gezichten en in de vooravond werden rouwplechtigheden in de straten georganiseerd. Hier en daar brachten zwartgeklede gewapende Hamasstrijders een groet uit aan de overledene. Een teken dat het slachtoffer lid van de beweging was.

Maar de meeste van de slachtoffers waren jongeren en volwassenen die symbolisch een stukje van hun grond terug wouden. Niet meer, niet minder. 70 jaar Nakba werd historisch op de meest tragische manier denkbaar. In voorgaande incidenten tussen Palestijnen en Israël vielen nog nooit zoveel doden en gewonden op één dag, laat staan op slechts acht uur tijd.

Dit was een politiek protest, géén religieus.

De manifestanten waren jong en leven in armoede en werkloosheid. Men had niets meer te verliezen om te ontsnappen uit de openluchtgevangenis de we de Gazastrook noemen. Dit was een politiek protest, géén religieus. Gaza is een enclave van 415 km², waar bijna 2 miljoen mensen samenleven.

De Gazanen worden drie keer bestraft. Ze zijn opgesloten, ze mogen zich niet vrij bewegen. Egypte laat amper goederen door, met uitzondering van de Ramadan. Er is maar één doorgang tussen Gaza en Israël, maar voor de meeste Palestijnen is het onmogelijk er doorheen te komen.

Gaza wordt in een economische wurggreep gehouden. Israël controleert de bevoorrading van water en elektriciteit. De Israëli’s laten amper 4 uur per dag elektriciteit toe. Import wordt volledig geblokkeerd.

De Palestijnen worden ook gestraft door Hamas. De partij betaalt minder van de helft van de lonen uit aan hun personeel. Reden is de moeizame relatie met Fatah, die die Westelijke Jordaanoever controleert.

Is geweldloos protest doeltreffend?

Deze ervaring in Gaza brengt me tot de volgende vraag: is geweldloos protest doeltreffend? ‘Facing injustice, one has sometimes to privilege violence above cowardice’, zei Gandhi ooit. De grote marsen van de terugkeer, waren aanvankelijk geweldloos, maar werden disproportioneel beantwoord met kogels en traangas.

Hoe kan zelfs een gespierde geweldloosheid door zulk brutaal tegengeweld niet escaleren? Bovendien waren deze Palestijnse massabetogingen geen inbreuk op de rechten van de Israëlische burger. Wel een roep om ook Palestijnen dezelfde rechten te geven.

De Gazanen willen vrij kunnen ademenen, bewegen en genieten van onderwijs en een job.

Veel mensen die ik ontmoette zijn geen haviken, maar willen vrij kunnen ademen, zich vrij kunnen bewegen, genieten van onderwijs en een waardige job. Kortom: het opheffen van de blokkade, zowel door Egypte als door Israël.

Omdat ik zelf soms toeristen begeleid naar het “beloofde land” en we dan ook de Westelijke Jordaanoever bezoeken, weet ik maar al te goed hoe complex dit conflict is. Telkens overvalt me dezelfde verwondering, of het nu in Oost-Congo of Gaza is, hoe mensen er in slagen ondanks alles toch hun dagelijkse leven verder te zetten.

Wat nog meer indruk maakte is dat in deze ruwe omgeving de Ramadan strikt wordt gevolgd. Als je in België dezelfde toewijding zou tonen bij het Christelijke vasten, zou je waarschijnlijk worden verwezen naar een geestelijk gezondheidscentrum.

Neen, de Islam blijft de referentie voor miljoenen Palestijnen. Ik kan u verzekeren dat het strikt religieus respect, wars van ieder fundamentalisme, dat ik nergens zo heb ervaren, een anker van moed is en blijft.

Réginald Moreels is chirurg bij Artsen zonder Grenzen, dit stuk schreef hij in eigen naam.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.