Op het “dark web” koop je voor een prikje een vals vaccinatiepaspoort

Overheden slaan alarm over een nieuwe, snelgroeiende zwendelpraktijk: online zijn voor een habbekrats vervalste vaccinatiepaspoorten te koop. En dat nu landen juist sterk inzetten op vaccinatiepapieren om reizen en de economie nieuw leven in te blazen.

Verschillende landen, van IJsland tot Israël, zijn begonnen met de afbouw van lockdownbeperkingen voor mensen die kunnen bewijzen gevaccineerd te zijn. Zij mogen bijvoorbeeld weer recreatieve locaties bezoeken of grenzen overgaan op vertoon van hun vaccinatiepapieren.

‘Mensen proberen dat nu te omzeilen door valse documenten te maken, waardoor ze in feite het leven van anderen in gevaar brengen’, stelt Beenu Arora, oprichter van cyberinlichtingen-bedrijf Cyble, in een online interview. ‘We hebben op het dark web al honderden websites gevonden waar deze valse COVID-vaccinatiepaspoorten voor een appel en een ei worden verkocht.’

‘We hebben op het “dark web” al honderden websites gevonden waar deze valse COVID-vaccinatiepaspoorten worden verkocht.’

Het dark web is een deel van het internet dat buiten bereik van reguliere zoekmachines ligt, waar gebruikers grotendeels anoniem zijn en vooral betalen met cryptomunten zoals de bitcoin. De valse vaccinatiepapieren zijn al te koop voor zo’n 12 dollar, vertelt Arora. Sinds de eerste meldingen eind februari is het aanbod in valse papieren enorm toegenomen, voegt hij toe.

Oded Vanunu van cyberveiligheidsbedrijf Check Point vertelt dat onderzoekers van zijn bedrijf talloze darkweb-advertenties hebben gevonden van documenten die zogenaamd zijn uitgegeven in de Verenigde Staten, Rusland en andere landen. ‘Er is blijkbaar veel vraag naar’, zegt hij.

Maar ook op reguliere websites en online marktplaatsen zijn vervalsingen opgedoken, zegt Chad Anderson, senior veiligheidsonderzoeker bij cyberinlichtingenbedrijf DomainTools.

Bedreiging voor onze gezondheid

Vorige week ondertekenden 45 Amerikaanse officieren van justitie een brief waarin ze de top van Twitter, eBay en Shopify oproepen onmiddellijk in actie te komen, om te voorkomen dat hun platforms worden gebruikt om frauduleuze COVID-vaccinatiepapieren te verkopen.

‘De misleidende promotie en verkoop van valse vaccinpapieren vormt een bedreiging voor de gezondheid van onze gemeenschappen, vertraagt de vooruitgang bij het beschermen van onze inwoners tegen het virus en is een overtreding van de wetten van veel staten’, zo staat in de brief.

eBay heeft al gezegd dat het maatregelen neemt om aangeboden items die valse gezondheidsclaims bevatten - waaronder ook vaccinatiepaspoorten - te blokkeren of direct te verwijderen van het platform. Twitter en Shopify hebben niet direct gereageerd op het verzoek om commentaar. Wel liet Twitter weten dat de verkoop van valse COVID-papieren niet is toegestaan op de site, en dat het bedrijf ‘handhavingsmaatregelen’ neemt sinds deze overtredingen zijn vastgesteld.

Foto’s op sociale media

Daags daarvoor riep de FBI via haar website mensen op om geen foto’s van hun vaccinatiepapieren op sociale media te plaatsen, met de waarschuwing dat oplichters die informatie zouden kunnen gebruiken om documenten te vervalsen.

Anderson van DomainTools zegt dat het vervalsen van papieren documenten tegenwoordig ‘heel gemakkelijk’ is. ‘Het is een fluitje van een cent, zeker met alle bewerkingstools die we vandaag voorhanden hebben.’

‘Het is een fluitje van een cent, zeker met alle bewerkingstools die we vandaag voorhanden hebben.’

Volgens Vanunu van Check Point zouden om vervalsen moeilijker te maken, de vaccinatiepapieren digitaal ondertekend moeten worden, middels een gecodeerde vergrendeling en een QR-code, zoals ook in Israël wordt gebruikt.

Eenmaal gescand, onthullen de codes vaccininformatie, evenals de naam van de gebruiker – die dan naast identiteitsdocumenten gelegd zou moeten worden. Maar om ook toepasbaar te zijn voor internationaal reisverkeer, is het voor een dergelijk systeem noodzakelijk dat landen gegevens uitwisselen, zegt hij.

China, Bahrein en enkele andere landen hebben al vaccinpaspoorten ingevoerd, en ook Zuid-Korea en de Europese Unie hebben plannen voor digitale documenten aangekondigd.

In andere landen stuit het concept van vaccinatiepaspoorten op veel weerstand. Zoals in Groot-Brittannië, waar meer dan zeventig parlementsleden de maatregel beschrijven als ‘verdeeldheid-zaaiend en discriminerend’.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij IPS-partner Thomson Reuters Foundation.