Delen van Kenia al boven maximale stijging van 1,5 graden Celsius

In de droogste districten van Kenia is de klimaatverandering al decennia een feit. De stijgende temperaturen eisen vooral een hoge tol voor het vee, stelt nieuw onderzoek. Door zich aan te passen aan de opwarming dienen zich ook nieuwe opportuniteiten aan.

Kenia wordt warmer, veel warmer dan de 1,5 graden Celsius die als aanvaardbare stijging naar voren werd geschoven door de wereldleiders. Wilde dieren, planten, het vee en de mensen die er wonen lopen enorme risico’s, volgens een nieuw rapport dat zopas aan de Keniaanse overheid werd gepresenteerd.

De studie met als titel  ‘Harnessing opportunities for climate resilient economic development in semi arid lands’ van de denktank Kenya Markets Trust geeft de harde cijfers van de verliezen door toedoen van de opwarming van het klimaat, maar gooit ook een blik op de kansen voor de toekomst.

Normaal pas in 2030

Volgens de bevindingen van de onderzoekers is de thermometer aan een gestage klim begonnen in de 21 droge en semi-droge regio’s in Kenia - het zogeheten “Arid en Semi Arid Land” (ASAL). In enkele districten werden nu al gemiddelde stijgingen van de temperatuur boven de 1,5 graden gemeten, iets dat volgens de voorspellingen pas het geval zou mogen zijn tussen 2030 en 2052.

De districten (county’s) waar de stijging nu al een feit is zijn: West Pokot en Elgeyo-Marakwet (beide een gemeten stijging van 1,91 graden Celsius), Turkana en Baringo, (1,8 graden), Laikipia (1,59 graden) en Narok (1,75 graden).

Al de temperatuurstijgingen zijn in de afgelopen vijf decennia geregistreerd.

Klimaatakkoord van Parijs

In het Klimaatakkoord van Parijs hebben alle betrokken landen beloofd om “de stijging van de gemiddelde wereldwijde temperatuur tot minder dan 2 graden Celsius boven de pre-industriële niveaus te houden, en inspanningen te leveren om de temperatuur te beperken tot een stijging van 1,5 graden.”  

In 2018 waarschuwde het speciale rapport van het VN-Klimaatpanel (IPCC) dat, zonder dringende maatregelen om de opwarming van de aarde tegen te gaan, we te maken gaan krijgen met extreme hitte, droogte, overstromingen en armoede, zelfs al bij een stijging van 1,5 graden.

De Keniaanse studie stelt dat velen in het land de impact van de toegenomen temperaturen nu al voelen en dat de veestapel al vier decennia krimpt in de droge districten.  

Veepopulatie daalt

“In alle 21 droge counties samen zagen we een afname van 25,2 procent van de veepopulatie tussen 1977 en 2016. Dit kan onmiddellijk gelinkt worden aan de toegenomen temperaturen”, zegt Mohammed Yahya Said, de hoofdonderzoeker, verbonden als adviserend wetenschapper aan Kenya Markets Trust.

De Keniaanse studie stelt dat velen in het land de impact van de toegenomen temperaturen nu al voelen en dat de veestapel al vier decennia krimpt in de droge districten.  

“Deze statistieken zijn erg verontrustend, zeker voor de gemeenschappen die hun inkomen halen uit hun veestapel”, zegt Said.

Het onderzoek kwam er in opdracht van het Canadese International Development Research Centre en het Britse Department for International Development.

Duizenden dode dieren

Achter deze statistieken zitten mensen zoals Eunice Marima, een veeboer uit Narok County in Zuidwest-Kenia. “Ik ben hiervan al jaren getuige”, zegt ze. Ze herinnert zich hoe haar vader in december 1962 in totaal 3000 dieren verloor toen ze nog in Kajiado County woonden, aan de grens met Tanzania.

In de jaren die daarop volgden zag ze veel collega-boeren die duizenden dieren moesten opgeven. Zelf bleef ze ook niet gespaard want de droogteperiodes in 1984 en in 1994 kostten haar respectievelijk 210 en 88 dieren.

“Ik heb mijn lesje geleerd en plant nu Boma Rodhes-gras van zodra het regent.” Daarvan maakt ze later hooi dat ze bewaart om de dieren te voederen tijdens periodes van droogte. “Dit is mijn nieuwe aanpassingsmethode die ertoe heeft geleid dat ik sinds de droogte van 2017 geen enkel dier meer heb verloren.”    

Kamelen

Volgens de studie is het meest getroffen district dat van Turkana, met gemeten toegenomen temperaturen van 1,8 graden Celsius gedurende de laatste halve eeuw en een enorme terugval in het aantal boerderijdieren, een verlies van bijna 60 procent tussen 1977 en 2016.

“Onze studie vond echter ook iets anders waar deze gemeenschappen zich op konden beroepen”, zegt Said. De klimatologische veranderingen boden blijkbaar ook kansen.

In dezelfde periode registreerden alle counties die onder de categorie Arid en Semi Arid Land vallen, namelijk een toename van 76,4 procent in geiten- en schapenpopulaties en 13,1 procent toename voor kamelen.

“Dit zijn heel belangrijke bevindingen voor het land, vooral nu we werken aan de realisatie van de ontwikkelingsagenda ‘Big Four’”, zegt Mwangi Harry Gioche, de directeur Landbouwonderzoek en -innovatie bij het ministerie van Landbouw, veeteelt en irrigatie.

Vierpunten-agenda

Big Four is een vierpunten-agenda van president Uhuru Kenyatta waarin staat omschreven waarop hij wil focussen tijdens zijn laatste termijn die in 2022 eindigt. Hij wil de leefomstandigheden van de Kenianen verbeterd zien en de economie zien floreren. De agendapunten focussen op voedselzekerheid, productie (vooral dmv de creatie van banen), betaalbare gezondheidszorg voor iedereen en huisvesting.

“De klimaatverandering is al een feit en onderzoek toont aan dat er manieren zijn om zich aan te passen”

Volgens Said geven modellen aan dat de temperaturen nog zullen stijgen wat reden moet zijn voor Kenia om zich beter voor te bereiden op wat komt.

“De klimaatverandering is al een feit en onderzoek toont aan dat er manieren zijn om zich aan te passen”, zei Olufunso Somorin van de Afrikaanse Ontwikkelingsbank tijdens de voorstelling van het rapport in Nairobi. “Alhoewel er ook landen zijn die belangrijke data gebruiken om beleidsstrategieën te ontwikkelen die uiteindelijk niet worden geïmplementeerd.”

Kansen benutten

Somorin daagt de Keniaanse overheid uit om de nieuwe gegevens positief te benutten voor het welzijn van de ASAL-districten. Als de districten investeren in de meest geschikte ecologische zones, kunnen ze zelfs inzetten op de export van vee en veeproducten.

Kenia staat bekend als de op vier na grootste veehouder in Afrika en de meeste dieren zijn te vinden in de ASAL-gebieden. Het land verliest echter miljoenen dieren tijdens periodes van droogte, waardoor er een tekort aan vlees kan ontstaan. Tot dusver is het grootste deel van het vlees voor consumptie in Kenia geïmporteerd uit Ethiopië, Somalië, Tanzania en Eritrea.