Armste Argentijnen worden het hardst getroffen

Argentijnse economie valt uit elkaar

Daniel Gutman / IPS

Axel Fernández en zijn vrouw Meli Maidana voor hun eethuis in de sloppenwijk Villa Itatí.

“Nooit was het zo erg als nu”, zegt Maria Antonia Figueroa, directrice van een kleuterschool in Villa Itatí, een van de grootste sloppenwijken rond Buenos Aires.

“Elke dag komen de ouders me vragen: ‘Heb je geen potje eten voor ons?’ Als ik iets over heb, dan geef ik het hen, al was het maar een stuk fruit of brood.”

Ingestort

De Argentijnse economie, de derde grootste van Latijns-Amerika, liet in 2017 bescheiden tekenen van herstel zien, maar dit jaar is ze ingestort.

De combinatie van een devaluatie van de peso (met ongeveer 80 procent ten opzichte van de dollar), een sterke recessie en een stijgende inflatie treft bijna alle sectoren van de economie. Vooral de armste Argentijnen worden hard geraakt.

Villa Itatí ligt in de gemeente Quilmes, op een half uur rijden van het centrum van Buenos Aires. Op een terrein van ruim 50 hectare leven meer dan 70.000 mensen. Overal zie je honden die het zich opstapelende afval besnuffelen.

Eethuis

In een van de steegjes bevindt zich het eethuis van de burgerorganisatie Luchemos por Ellos (Laten We Voor Hen Strijden). Meli Maidana en haar man Axel Fernández hebben het elf jaar geleden geopend.

“Tot drie jaar geleden gaven we eten aan dertig kinderen, vandaag komen er ongeveer driehonderd mensen.”

“Tot drie jaar geleden gaven we eten aan dertig kinderen, vandaag komen er ongeveer driehonderd mensen, van nul tot 99 jaar oud”, zegt Fernández. “Aangezien ze niet allemaal tegelijk komen, doen we dat in vier of vijf shifts.”

Minder donaties

Hij bereidt pasta, rijst of polenta die het ministerie van Sociale Ontwikkeling hem elke maand ter beschikking stelt. Maar door de verslechtering van de economie is het steeds moeilijker om donaties van bedrijven te krijgen.

“Een kippenleverancier belde me soms om een vrachtwagen kippen te komen halen. Nu krijg ik te horen dat het allemaal heel moeilijk is geworden. Met een beetje geluk geven ze ons nog twee dozen kippen.”

Inflatie

Volgens de laatste officiële gegevens daalde de economische activiteit in juni met 6,7 procent in vergelijking met dezelfde maand vorig jaar. Met een rentevoet van 45 procent probeerde de regering te voorkomen dat de Argentijnen dollars bleven kopen.

Maar zelfs dat stopt de inflatie niet. Vorig jaar bedroeg die 25 procent, voor dit jaar had de regering van Mauricio Macri 15 procent vooropgesteld. Maar die doelstelling was al snel achterhaald. De economische analisten moeten hun prognoses voortdurend bijstellen. Momenteel gaan ze uit van een inflatie van 35 procent voor 2018.

Hulp van het IMF

Oorzaak van de stijgende levensduurte is de devaluatie van de peso. Arme en rijke Argentijnen houden al jaren de dollar in de gaten omdat ze weten dat de minste verandering snel een impact heeft op de prijzen maar niet op de lonen.

De devaluatie en de inflatie versnelden vanaf april. Het dwong de regering de hulp in te roepen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF).

De twee partijen bereikten begin juni een akkoord. Het IMF kende een lening van 50 miljard dollar toe, wat door de regering als een triomf werd voorgesteld. “Dit is een historisch akkoord voor Argentinië. We bouwen op solide fundamenten aan de toekomst”, zei Macri toen. “Het is om alle Argentijnen te helpen dat ik naar het IMF ben gestapt.”

Reddingsboei van lood

Maar sindsdien is het nog erger geworden. Boven op de economische instorting kwam een politieke crisis. De centrumrechtse regering won in oktober vorig jaar nog de parlementsverkiezingen en leek op weg naar een zekere herverkiezing in oktober volgend jaar. Dat vooruitzicht is nu veranderd.

“Macri pakte bij zijn aantreden in december 2015 het probleem van het tekort aan dollars in de Argentijnse economie aan door zijn toevlucht te zoeken tot internationale leningen”, zegt econoom Andrés Asiain, directeur van het Centrum voor Economische en Sociale Wetenschappen Scalabrini Ortiz.

“In april werd de kredietlijn abrupt afgebroken en ontstond een kapitaalsvlucht naar de Verenigde Staten als gevolg van de stijging van de rente. De regering zocht een reddingsboei bij het IMF, maar het bleek een reddingsboei van lood te zijn.”

Zwevende dollarkoers

Het meest schadelijke aan de overeenkomst was dat het IMF het land een zwevende dollarkoers oplegde, “waardoor de wisselmarkt explosief werd”, zegt Asiain. “Vandaag bevindt de Argentijnse economie zich op een glijbaan. De vermindering van de koopkracht, de vernietiging van banen en de verslechtering van de sociale situatie zullen nog toenemen.”

De crisis beleefde een dramatisch moment vorige week woensdag, toen de regering de markten probeerde te kalmeren met een videoboodschap van Macri. Daarin kondigde de president aan dat er een nieuw akkoord met het IMF was bereikt: de instelling zou de nodige fondsen voorschieten om de aflossingen van de hoge overheidsschuld te betalen tot het einde van 2019.

Geen helikopter

De video werd ’s ochtends uitgezonden, al snel devalueerde de peso opnieuw, maar liefst 7 procent in een enkele dag. De aandelen van Argentijnse bedrijven die op de beurs van New York zijn genoteerd verloren tot 9 procent.

Nog dezelfde avond verklaarde het regeringsgezinde parlementslid Elisa Carrio aan de media: “Er zal dit keer geen helikopter zijn.”

Daarmee verwees ze naar de crisis van 2001 toen president Fernando de la Rúa moest aftreden en als gevolg van de volkswoede op straat het Casa Rosada, de regeringszetel, met een helikopter verliet.

Hoogste rente ter wereld

Donderdag verhoogde de centrale bank het belangrijkste rentetarief met 15 procent, waardoor het op 60 procent uitkwam, het hoogste ter wereld. Ook die poging om de ineenstorting van de peso te voorkomen mislukte. De economische ministeries kondigden nieuwe maatregelen aan, de sfeer was die van een situatie die uit de hand loopt.

In maart had de regering nog gevierd dat de armoede was gedaald van 30,3 procent van de bevolking, in 2016, naar 25,7 procent, goed voor 10,4 miljoen mensen.

Sindsdien kwamen er geen nieuwe officiële statistieken, maar Macri gaf vorige maand zelf toe dat het aantal mensen in armoede de afgelopen maanden “spijtig genoeg” is toegenomen.

Besparingen

“De situatie is delicaat en zal nog verslechteren omdat de regering met het IMF is overeengekomen om het begrotingstekort te verminderen: de overheid moet 300 miljard peso besparen (ongeveer 9 miljard dollar)”, zegt Daniel Arroyo, parlementslid van Frente Renovador (Vernieuwingsfront), een oppositiepartij.

“Dat heeft een grote impact op de openbare werken. Die creëerden vorig jaar werkgelegenheid maar liggen nu zo goed als stil.”

De overheid moet de voedselnoodtoestand uitroepen, zegt hij. Dan kan ze basisvoedingsproducten reguleren, waardoor ze buiten het bereik van de inflatie blijven.

“Er zijn veel mensen die het moeilijk hebben. Maar ik zie geen risico van een sociale explosie zoals die we in 2001 hebben gehad. Iedereen weet dat hoe groter het conflict is, hoe slechter de situatie van de armen wordt.”

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.