Volgt Annegret Kramp-Karrenbauer Merkel op?

De kroonprinses van keizerin Angela

© Brecht Goris

Geert Van Istendael

Dat Angela Merkel een nogal indrukwekkend stel hersens bezit, wisten we allang. Domoren halen geen doctoraten in de natuurkunde – of in de scheikunde, zoals onze eigen Elio Di Rupo. Dat haar intelligentie niet eenzijdig geprogrammeerd is, bewees ze toen ze na de val van de Berlijnse Muur in de politiek stapte.

Het was bondskanselier Kohl zelf, de zwarte reus, de kanselier van de Duitse eenheid, die haar talenten ontdekte en honoreerde. Oude West-Duitse rotten noemden haar schamper Kohls Mädchen. Kohl kon niet vermoeden dat hij zijn eigen ondergang in huis haalde. Niemand kon zoiets vermoeden, behalve wellicht de jonge, wat bedremmelde Oost-Duitse mevrouw zelf. Na enige tijd toch.

In 1991 al was het meisje minister, benoemd door Kohl uiteraard. Ze zou dat blijven en ook nog eens een der ondervoorzitters worden van de christendemocraten.

In 1998 gaf de Duitse kiezer Kohl een pak slaag. Hij trad terug als partijvoorzitter van de CDU, na vijfentwintig jaar alleenheerschappij. Zijn opvolger heette Wolfgang Schäuble, veel later verwierf hij een (schrappen wat niet past: kwalijke / hoog gewaardeerde) reputatie als gesel van Griekenland.

Schäuble schoof onmiddellijk Angela Merkel naar voren als partijsecretaris. Onthoud die functie, ze keert terug in dit verhaal. Hij kon niet vermoeden dat Merkel over hem heen zou springen. Lang heeft ze niet gewacht. Ze is alle door de wol geverfde heren van haar partij te snel afgeweest.

Op 22 december 1999 schreef ze een open brief, of noem het een vrije tribune, in de Frankfurter Allgemeine, zowat het staatsblad van de weldenkende Duitse conservatieven. De partij moet durven, schreef Merkel, voortaan ook zonder haar oude strijdros, zoals Helmut Kohl zichzelf vaak en graag heeft genoemd, het op te nemen tegen haar politieke tegenstander. Ze moet zich, zoals iemand in de puberteit, losmaken van thuis en haar eigen weg inslaan. Niets zal nog zijn zoals voorheen, stelde ze, en ze noemde Kohl de man die juichend omstuwd werd in de voetgangerszones van Duitsland.

Alle anderen die ooit iets dergelijks als Merkel hadden gewaagd, zaten jaren daarna nog hun wonden te likken aan de oevers van de Rijn.

Noem dat laatste zinnetje trefzeker of noem het vilein, de vraag is, hoe kon het Oost-Duitse meisje van Kohl zich deze openlijke aanval permitteren zonder vermorzeld te worden cq. ondergespit in een bruinkoolgroeve? Alle anderen die ooit iets dergelijks hadden gewaagd, zaten jaren daarna nog hun wonden te likken aan de oevers van de Rijn.

Niet Angela Merkel. In 2000 verkoos de CDU haar tot voorzitter met 96 procent van de stemmen. Onthoud dat percentage. Onthoud ook dat ze de eerste vrouw was die de functie bekleedde.

Angela Merkels aanval was berekening. Gokken is niet haar ding. Kohl en andere hoge partijdieren waren eind jaren negentig hopeloos verstrikt geraakt in de Spendenaffäre, een reusachtige zaak van giften aan de partijkas van de CDU, onaangemelde giften, kom, zwart geld, zware zakken zwart geld. Merkel heeft alleen maar het genadeschot afgevuurd.

In 2005 stuurt het parlement de rood-groene regering Schröder naar huis. Bij de verkiezingen die volgen, verliezen zowel christendemocraten als sociaaldemocraten stemmen, maar de combinatie CDU-CSU is net iets groter dan de SPD.

Merkel legt de eed af als kanselier. Nogmaals, als eerste vrouw in de geschiedenis van de Bondsrepubliek. Het Merkel-tijdvak breekt aan. Het leek gaandeweg eeuwigheidswaarde te verwerven. Een nirwana van eindeloos lopende zaken. Kindertjes vroegen oma of het waar was dat mannen geen bondskanselier mogen worden. Mocht Merkel het uitzingen tot 2021, dan is ze de langst regerende bondskanselier sinds 1949 en laat ze Helmut Kohl, haar ontdekker, mentor en slachtoffer, achter zich. Alleen Bismarck zal ze niet meer inhalen.

Op maandag 29 oktober laatstleden heeft ze nog maar eens een keer iedereen in snelheid gepakt. Ze zat het gewone partijbureau voor, routine, tot op de komma voorspelbaar, geeuwen, besmuikt de foon beloeren. Tot Angela, boem, paukenslag, de vergadering op stelten zette. Ze ging weg als voorzitter, zei ze achteraf tot de verbijsterde pers. En doodleuk voegde ze eraan toe: in 2021 ben ik geen kanselierskandidaat meer en geen kandidaat voor het parlement en geen kandidaat voor welk politiek ambt dan ook.

Zoef, weg Merkel. Naar bos en hei van de Uckermark.

Nog eer de naar adem happende journalisten hun laptoppen hadden geactiveerd, staken de lijkenpikkers monter het kopje op. Bijvoorbeeld Friedrich Metz.

Nog eer de naar adem happende journalisten hun laptoppen hadden geactiveerd, staken de lijkenpikkers monter het kopje op.

Bijvoorbeeld Friedrich Merz.

Een paar jaar nadat Merkel Helmut Kohl in de afgrond had gestoten, heeft zij ook Friedrich Merz in het struikgewas geslingerd. Merz was de welbespraakte, zeg maar briljante fractievoorzitter van de CDU. Toen hij even niet goed oplette, is Merkel op zijn stoeltje in het parlement gaan zitten. Woedend verliet Friedrich Merz de politiek. Sindsdien heeft hij wrok opgestapeld, hoger dan de koepel van de Rijksdag.

In Die Zeit van vorige week (nr. 45) stelt de gezaghebbende journalist Bernd Ulrich deze Merz dan wel voor als de belichaming van een modern conservatisme voor de eenentwintigste eeuw, maar mij interesseert meer dat hij het opperhoofd is van Black Rock, Duitse branche. Black Rock is de grootste vermogensbeheerder ter wereld. Tevens geldt Merz als hartstochtelijk minnaar van privatisering en deregulering. Geen wonder dat de Dax-index, die van de belangrijkste bedrijven op de Frankfurtse beurs, meteen steil steeg toen bekend raakte dat Merz Merkel misschien weleens zou willen opvolgen. Vijftien jaar gecollectioneerde wrok plus een rotsvast geloof in de neoliberale ideologie. Was ik lid van de SPD, ik zou hevige jeuk krijgen. En de grote coalitie ligt zo al op apegapen.

En dan is er Jens Spahn, minister van volksgezondheid. O, wat heeft die lang staan popelen. Spahn is conservatief, katholiek en homo, getrouwd met vriend. Hij vindt dat Merkel van de CDU een links zootje heeft gemaakt. Hij wil de CDU naar het centrum en over het centrum heen fors terugduwen naar rechts, zowel inzake economie als inzake migratie en waarden. De conservatieve katholiek Spahn heeft in 2017 wel voor het homohuwelijk gestemd (Merkel stemde tegen). Spahn is tegen de vluchtelingenpolitiek van Merkel. Hij vindt dat migranten uit Arabische landen Duitsland, ik citeer, meer antisemitisch, meer anti-homo, meer macho en gewelddadiger dan het tot nu toe is, maken.

Wie je niet hoort, is Annegret Kramp-Karrenbauer.

Hoewel zij de partijsecretaris is van de CDU, stond zij niet naast Merkel toen die haar afscheid afkondigde. Ze was zelfs nergens te bespeuren. O ja, de CDU heeft AKK, zoals ze wordt afgekort, verkozen tot partijsecretaris met 99 procent van de stemmen.

Men noemt AKK vaak een kopie conform van Angela Merkel. Ja, zij is zakelijk, ja, zij is onnadrukkelijk, ja, zij is bescheiden, ja, zij verheft zelden haar stem, ja, zij vreet dossiers. Mij vallen toch ook enkele verschillen op.

Merkel: protestant.
AKK: praktiserend katholiek.

Merkel: oost.
AKK: uiterst west, namelijk Saarland.

Merkel: natuurkunde.
AKK: politieke wetenschappen en rechten.

Merkel: kinderloos.
AKK: drie kinderen.

Merkel: spreekt Russisch, wat je wel vaker had in de DDR.
AKK: spreekt Frans, wat je wel vaker hebt in Saarland.

Merkel: leerschool federaal.
AKK: leerschool Saarland, als minister-president bv.

 

Zal de partij Merkel deze laatste overwinning gunnen? Tekenen wijzen op het tegendeel.

Het is een publiek geheim dat AKK de kroonprinses is van keizerin Angela. Zal ze volgende maand het partijcongres kunnen overtuigen? Beiden hebben ze nog een maand om stemmen te werven. AKK gaat nu al langs in zoveel mogelijk kleine partijafdelingen. Maar zal de partij Merkel deze laatste overwinning gunnen?

Tekenen wijzen op het tegendeel. Toen de parlementfractie onlangs een nieuwe voorzitter moest aanwijzen, stemde ze de vertrouwensman van Merkel weg, Volker Kauder, zeg maar haar rots in de branding. Een kansloos geachte meneer mocht op de stoel gaan zitten, Ralph Brinkhaus. Zou dat voor herhaling vatbaar zijn?

Blijf op de hoogte

Schrijf je in op onze nieuwsbrieven en blijf op de hoogte van het mondiale nieuws

De Duitse pers speculeert nogal gretig op vervroegde verkiezingen, zeker nu Merkel voorzitter en kanselier loskoppelt. Ze heeft altijd vastgehouden aan haar dubbele functie, het was een soort doctrine. Ze kende het afschrikwekkende voorbeeld van kanselier Schröder. Zodra die zich liet vervangen als partijvoorzitter was zijn rijk uit. Ze heeft haar mening veranderd. Wordt het haar vroege ondergang? Of is ze de anderen weer drie stappen voor? Vertrouwt ze erop dat AKK haar krakkemikkige coalitie mee overeind zal houden tot 2021?

Misschien is er nog een kaper op de kust. Je hoort voorlopig niets van hem, maar zo zit hij in elkaar. Armin Laschet heet hij, men noemt hem soms de sociaaldemocraat van de CDU. Linkervleugel, dus richting Merkel. Bedachtzaam, volks, een beetje stil. Maar hij heeft het wel geschopt tot minister-president van het machtige land Noordrijn-Westfalen. U kunt lezen wat ik over hem schreef op deze plek (24 mei 2017). Onderschat de stillen in den lande vooral niet. Merkel was er ook zo een.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Over de auteur

  • Schrijver & voormalig journalist

    Geert van Istendael (°Ukkel, 1947) studeerde sociologie en wijsbegeerte. Hij werkte bij het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek, over ruimtelijke ordening.

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.