Sovjetverleden achtervolgt Russische politiek

Verenigd Rusland, aangevoerd door premier Vladimir Poetin, is de dominante politieke partij in Rusland sinds de oprichting in december 2001. De partij heeft momenteel 315 van de 450 zetels in de Doema, het Lagerhuis van het parlement. De overige zetels worden bezet door de Communistische Partij van de Russische Federatie, de Liberaal-Democratische Partij en Rechtvaardig Rusland. Partijen die geacht worden de rol van oppositie te vertolken, maar meestal steunen ze het regeringsbeleid.

Eerlijker en flexibeler

De Russische premier Medvedev erkende onlangs dat Rusland een eenpartijstaat is zonder noemenswaardige oppositie. Afgelopen week schreef Vedomosti, een krant met een hoge oplage, dat Medvedev in een videoblog heeft gewaarschuwd dat het land symptomen vertoont van “politieke stagnatie” vergelijkbaar met de situatie in het Sovjettijdperk. Een situatie die voor de regerende partij en de oppositie “net zo schadelijk” kan zijn.

De president zei dat Rusland radicale hervormingen nodig heeft die het politieke systeem eerlijker en flexibeler moeten maken. “Onze democratie is niet perfect en daar zijn we ons heel goed van bewust”, zei Medvedev, die opriep tot meer politieke wedijver.

Het is niet de eerste keer dat Medvedev, die zichzelf graag neerzet als een moderniserende kracht in Rusland, spreekt over de noodzaak om het Russische politieke leven op te schudden.

Sinds de val van het communisme eind 1991, heeft Rusland te maken met serieuze uitdagingen als het gaat om het vormgeven van het politieke systeem dat 75 jaar Sovjetbewind moet opvolgen.

In 1993 werd een nieuwe grondwet aangenomen en kwam er een nieuw parlement met diverse partijen en facties. De vier grote partijen, Verenigd Rusland, de Communistische Partij, de Liberaal-Democratische Partij en Rechtvaardig Rusland, domineren sindsdien de Russische politiek.

Censuur

“Rusland moet veel meer doen om de legitieme rol van oppositiepartijen in het openbare leven te respecteren”, zegt Sam Patten, programmamanager Eurazië bij Freedom House. Het land zou baat hebben bij meer competitie bij de komende verkiezingen, zegt hij. Acties tegen vreedzame demonstranten in de afgelopen maand doen echter vermoeden dat de ontwikkelingen juist niet die kant opgaan.

Ruim een maand geleden werd Boris Nemtsov, voormalig vicepremier en gouverneur van Nizjny Novogorod tijdens de regering-Jeltsin, gearresteerd tijdens een demonstratie. Een schande voor de Russische regering, vindt Patten. Videobeelden hebben volgens hem aangetoond dat de beschuldigingen tegen Nemtsov, die werd veroordeeld tot vijftien dagen celstraf, ongegrond waren.

“Waar is de regering bang voor?”, zegt Patten. “Als een man die zo getalenteerd en welbespraakt is als Nemtsov een rol gaat spelen in het openbare leven, kan dat een inspiratie zijn voor miljoenen goedopgeleide, betrokken Russische burgers. Zij willen graag hun stem laten horen tegen de regering die zich steeds autoritairder opstelt, maar ze durven niet vanwege de arrestaties en intimidatie. Zo’n actie tegen Nemtsov toont niet de kracht, maar de zwakte van de overheid.”

Het eerste wat Rusland volgens hem zou moeten doen om de politieke participatie te vergroten, is het versoepelen van de beperkingen op het publieke debat. Censuur zorgt er nog steeds voor dat de standpunten van de oppositie nauwelijks aandacht krijgen op televisie, het medium waarmee de meeste Russen bereikt worden.