Ondanks recorddroogte blijft China megadammen bouwen

Het water in de Yangtze of Blauwe rivier heeft nooit lager gestaan. De droogte teistert 17 miljoen mensen, maar toch ontkennen de Chinese autoriteiten met klem dat de aanhoudende droogte en het tekort aan drinkbaar water in het zuidwesten van China iets te maken hebben met de afwerking van de Drieklovendam op de Yangtze-rivier, ‘s werelds grootste dam. “De dam kan maar zoveel water tegenhouden als wordt aangebracht door de rivier”, zegt de woordvoerder van het Yangtze Comité voor Waterbeheer.


De echte oorzaak voor de droogte in de provincie Szechuan en de stad Chongqing ligt bij veranderingen in het klimaat, veroorzaakt door het broeikaseffect en door natuurlijke evoluties in het klimaat, valt de directeur van het Nationaal Centrum voor Weersvoorspellingen, Dong Wenjie hem bij.


De Drieklovendam werd door de Chinese communistische leiders gepromoot als een hoogstaand stukje ingenieurschap dat de wateren van de machtige Yangtze zou temmen. De dam moest welvaart brengen voor een gebied dat sinds mensenheugenis geplaagd wordt door allesverwoestende overstromingen. Niettemin werd ze gepland en gebouwd in een sfeer van controverse.


Tegenstanders voelen zich nu gesterkt in hun kritiek. De maandenlange droogte in het Yangtze-bekken van deze zomer hebben de speculaties versterkt dat de massieve dam de natuurlijke balans heeft verstoord, en er de oorzaak van is dat het minder regent. Tegenstanders beweren al langer dat de dam onverwachte ecologische effecten zal teweegbrengen die het klimaat van de hele regio zullen beïnvloeden.


Droogte heeft ook het waterpeil van de Mekong-rivier aangetast, waar de Chinese overheid water hebben afgeleid om de Manwan- en Dachaoshan-dammen te bouwen, en de bouw van nog enkele andere waterreservoirs overweegt. De Mekong-rivier, die door de zuidwestelijke provincie Yunnan vloeit, staat volgens een lokale krant op haar laagste peil sinds 1953.


De opnieuw groeiende bezorgdheid over China’s watervoorraad komt er nu ’s lands leiders nieuwe gigantische programma’s om water af te leiden plannen. Die kaderen in een nationale strategie om water te transfereren van het zuiden van het land, waar de rivieren relatief overvloedig zijn, naar het steeds droger wordende noorden en noordwesten.


In juli legden Chinese ingenieurs de laatste hand aan een belangrijk stuk van het Zuid-Noord Watertransferproject. Dat is het grootste waterplan in de geschiedenis van China. De kostprijs zal hoger liggen dan de 20 miljard euro die de Drieklovendam zal gekost hebben en de voltooiing zal zo’n 50 jaar duren.


Dat belangrijke stuk is de Centrale Route, die water noordwaarts voert van de Yangtze-rivier naar de hoofdstad Peking. Deze route krijgt prioriteit omdat het ministerie van Watervoorziening vreest dat Peking water tekort zal hebben wanneer het gastheer speelt voor de Olympische Spelen van 2008. Twee derde van China’s 600 steden hebben te weinig watertoevoer. In 100 steden zoals Peking gaat het om een ernstig watertekort.


Terwijl de Oostelijke Route deels gebruik maakt van een 2.500 jaar oud kanaal, is de Westelijke Route de grootste technologische uitdaging. Voor deze route moeten megadammen gebouwd worden, terwijl tunnels de doorgang door afgelegen bergen naar het westen mogelijk moeten maken. Sommige werken moeten op grote hoogte uitgevoerd worden, in een gebied dat er voor een aanzienlijk deel van het jaar bevroren bij ligt. De kostprijs voor de aanleg van deze route wordt geschat op 28 miljard euro en kan ten vroegste in 2010 beginnen. Ook bij dit project rijst protest omdat het enkele van de laatste ongerepte rivieren in Tibet wil indammen.


Toch lijkt niks de Chinese overheid op andere ideeën te kunnen brengen. Als argument voert ze aan dat zich in Noord-China 58 procent van het bewerkte land bevindt, 45 procent van de Chinese bevolking, maar dat het amper over 19 procent van ’s lands watervoorraad beschikt.


In heel Noord-China staan rivieren droog tijdens de droge periode van het jaar. In 1997 bijvoorbeeld, stond de Gele Rivier 226 dagen droog. En dat voor de rivier die ooit bekend stond als ‘China’s smart’, omwille van de gigantische vernietiging die de rivier kon teweeg brengen als ze uit haar oevers trad. Ook dit jaar lijdt het noorden van het land, ondanks de ongewoon hevige regens alweer aan droogte. (JS/MM)