Jemen lacht ontwapenend naar investeerders

Jemen telt maar liefs 300 illegale wapenwinkels die elk ongeveer honderd wapens in stock hebben, besluit de Jemenitische Vredesorganisatie tegen Wraak (Dar Al-Salam for Fighting Revenge) uit een recente enquête. Overheidspersoneel, etnische groepen en winkeleigenaars in Jemen bezitten samen zo’n negen miljoen wapens, veel meer dus dan het officiële cijfer van nog geen drie miljoen. Het grootste aanbod vind je in Sook al-Talh in de hoofdstedelijke provincie Sana’a en in de noordelijke en noordoostelijke provincies. 

De regering wil paal en perk stellen aan het wapenbezit. “Binnen enkele weken zullen speciaal opgerichte controlegroepen wapens beginnen in te zamelen, onder de coördinatie van de ministeries van Defensie en van Lokaal Bestuur en in samenwerking met de lokale overheden zelf, kondigt de Jemenitische minister van Binnenlandse Zaken aan.
In een eerste fase zullen de wapenwinkels geteld en geregistreerd worden en worden de verkochte wapens geïnventariseerd. Later worden alle explosieven en middelzware en zware wapens opgehaald en krijgen de winkels het verbod die nog langer te verkopen. De overheid heeft daarenboven miljoenen euro opzijgezet om de middelzware en zware wapens van burgers op te kopen.
Wapenbezit is al lang gemeengoed in Jemen. Groepen bewapenden zich tegen de Britse kolonisator en tegen het Ottomaanse Rijk, en de etnische groepen in het noorden werden vaak door de staat aangemoedigd zich te bewapenen omdat die ze beschouwde als een verdedigingslinie tegen buitenlandse aanvallers. Noord- en Zuid-Jemen werden in 1990 samengevoegd tot één land. De etnische groepen waren een belangrijke krijgsmacht toen het noorden in 1994 te maken kreeg met een opstand in het zuiden. Militaire wapenarsenalen in het zuiden werden geplunderd en de etnische groepen hebben sindsdien nog meer wapens in hun bezit.
De regering wil een nieuwe wet goedkeuren om haar ontwapeningsplannen uit te voeren. Maar het wetsvoorstel botst op veel kritiek. Leiders van etnische groepen, die je in de hoofdstad Sana’a en andere steden vaak ziet met geweren op de schouders, willen het recht om zichzelf te verdedigen niet opgeven. “Het is fout geen wapens mee te verkopen, omdat dat betekent dat de mensen onder de hegemonie van westerse landen zullen vallen”, zegt Naji al-Shayif, een etnische sjeik uit al-Jawf in het noorden.
“Dit wetsvoorstel is alleen het resultaat van internationale en plaatselijke druk om de wapenhandel te beperken. De regering kan niet alle wapens in het land opkopen, en mensen moeten wapens kopen om veilig te zijn”, zegt een wapenhandelaar die anoniem wil blijven.
Andere critici – vooral oppositieleden - betwijfelen dat het de regering echt menens is. Ze verwijzen naar een wetsvoorstel tegen wapenbezit van jaren geleden, dat ondanks de meerderheid van de regeringspartij GCP niet werd goedgekeurd, wat het hoofd van de GPC-fractie intussen heeft toegegeven. Volgens de critici volstaat de huidige wetgeving en blijft vooral de toepassing uit.