Iraakse exodus duwt vluchtelingenaantal weer omhoog

De wereld telt nu ongeveer 12 miljoen internationale vluchtelingen, schatten de auteurs van de World Refugee Survey, een rapport dat het USCRI woensdag (14 juni) publiceerde. Van 2001 tot 2004 was het aantal mensen die hun eigen land waren ontvlucht om te ontkomen aan oorlog of vervolging gedaald van bijna 15 tot 11,5 miljoen.

“De aangroei is vooral te wijten aan de Irakezen die naar Jordanië en Syrië zijn gevlucht”, zegt Lavinia Limon, de voorzitter van het USCRI. Dat zijn er ongeveer 800.000, waarvan de helft in 2005 aankwam. “Sommige Irakezen gaan op de vlucht voor het geweld in het algemeen, maar velen van hen zijn het mikpunt van gerichte aanvallen omwille van hun geloof, hun politieke overtuiging, hun beroep of hun etnische achtergrond. Zij beantwoorden perfect aan de definitie van internationale vluchtelingen.”

De Irakese exodus is ook in de Nederlandse en Belgische statistieken te merken. Volgens de Nederlandse immigratiedient IND vormden de Irakezen in 2005 met 1600 aanvragen de grootste groep van asielzoekers. In België dienden dit jaar al 253 Irakezen een asielaanvraag in, zegt Fedasil. Daarmee vormen ze de derde groep, na de asielzoekers uit Tsjetsjenië en Congo.

Maar veruit de meeste Irakezen trekken naar de buurlanden. Volgens Limon kunnen ze daar op steeds minder begrip rekenen. Syrië begint verblijfsvergunningen te eisen, wat veel recent aangekomen Irakezen dwingt onder te duiken. Jordanië erkent de Irakezen vooralsnog niet als vluchtelingen en stuurt nieuwkomers aan de grens terug.

Het lot van de Iraakse vluchtelingen is geen uitzondering. “De bescherming van vluchtelingen gaat er wereldwijd op achteruit”, zegt Gregory Chen van het ,
USCRI. “Te veel regeringen dwingen vluchtelingen terug te keren naar landen waar ze vervolgd worden of in een oorlogssituatie terecht komen.”

Rusland deporteerde vorig jaar bijvoorbeeld 16.000 asielzoekers. China stuurde een 5.000-tal Noord-Koreanen terug naar huis. Burundi zette ongeveer evenveel asielzoekers uit Rwanda buiten, en de VS repatrieerden volgens het USCRI 1.800 Haïtianen zonder hen een eerlijke kans te geven hun zaak te verdedigen.

Het rapport neemt de neiging van Europese en andere rijke landen onder vuur om hun grenzen steeds beter af te grendelen voor inwijkelingen. Daardoor herbergen de industrielanden nog geen half miljoen vluchtelinge, vier procent van het wereldtotaal.

Het USCRI somt ook een aantal landen op die lof verdienen. Benin biedt 40.000 Togolese vluchtelingen onderdak en in Venezuela leven maar liefst 180.000 Colombianen. Ook Canada respecteert de rechten van vluchtelingen verregaand, zegt het USCRI.

De bijna 900.000 Irakezen in het buitenland vormen intussen de op twee na grootste vluchtelingengroep. De wereld telt nog altijd bijna 3 miljoen Palestijnse en 2,2 miljoen Afghaanse vluchtelingen. Vorig jaar keerden 740.000 Afghanen uit Pakistan en Iran terug naar huis, maar de schatting van het overblijvende aantal moest naar boven toe worden herzien.

Ook voor wat interne vluchtelingen aangaat - mensen die hun huis verlaten maar de grens niet oversteken - zit Irak met een cijfer 1,3 miljoen bovenaan de statistieken. Alleen Sudan (5,3 miljoen), Colombia (2,9 miljoen), Uganda (1,7 miljoen) en de Democratische Republiek Congo (1,7 miljoen) tellen nog meer interne vluchtelingen.

De Iraakse exodus gaat waarschijnlijk nog door. De voorbije tien maanden heeft de Iraakse regering volgens het USCRI meer dan twee miljoen paspoorten uitgegeven. (ADR)