Einde Chinese 'orgaanoogst' nog niet in zicht

China kondigde de maatregelen in maart aan, na klachten van verscheidene mensenrechtenorganisaties dat er op grote schaal organen worden weggenomen bij geëxecuteerde Chinese misdadigers. De geëxecuteerden of hun verwanten hebben daar meestal geen toestemming voor gegeven. In april sloot ook de British Transplantation Society (BTS), het grootste Britse transplantatienetwerk, zich bij de kritiek van de mensenrechtenorganisaties aan.

De ruchtbaarheid die de critici aan de zaak geven, heeft leidde direct tot maatregelen. In China verdween een website die informatie gaf over buitenlandse patiënten die in Chinese ziekenhuizen een transplantatie ondergaan. In Japan sloot een soortgelijke site voor enkele dagen. Japanners en Zuid-Koreanen zijn de belangrijkste buitenlandse klanten van de Chinese transplantatieziekenhuizen, maar ook Amerikanen, Britten en patiënten uit het Midden-Oosten vinden de weg naar China.

Amnesty International en de BTS hebben de geplande nieuwe wetgeving in China verwelkomd, maar blijven sceptisch. “Gelet op de straf die de gevangenen boven het hoofd hangt, lijkt het onwaarschijnlijk dat ze vrijwillig hun goedkeuring geven aan de wegname van organen na hun dood”, zegt Saria Rees-Roberts, een woordvoerster van Amnesty.

“Nauwe samenwerking tussen transplantatiediensten en de overheden die de terechtstelling van ter dood veroordeelden regelen, is onethisch,” oordeelt professor Stephen Wigmore, de voorzitter van de ethische commissie van de BTS. Dat die samenwerking er is, bewijzen Chinese websites als Bek-Transplant.com. Onder de rubriek veel gestelde vragen geeft de organisatie toe dat de organen die ze ter beschikking stelt, van geëxecuteerde Chinezen komen.

Een deel van de organen gaat naar Chinezen, maar de Bek.Transplant-site richt zich ook op buitenlandse klanten. Niet-Chinezen kunnen een nieuwe nier krijgen voor 70.000 dollar (55.000 euro), meldt de site; een lever kost 120.000 dollar (94.000 euro). In die prijs is de operatie inbegrepen.

Amnesty International had vorig jaar informatie over meer dan 3.000 executies in China. Het werkelijke aantal ligt veel hoger. In maart 2004 verklaarde een lid van het Chinese volkscongres dat China per jaar ongeveer 10.000 misdadigers ter dood brengt. Hoeveel organen er bij die geëxecuteerden worden weggenomen, is onbekend. De BTS denkt dat het er duizenden kunnen zijn.

De BTS hoopt dat de vraag naar transplantaties in China daalt door de negatieve publiciteit. Wigmore hoopt dat andere centra en landen de Chinese praktijken ook openlijk gaan afkeuren. De druk maakt de kans groter dat China zijn nieuwe wet op orgaantransplantaties ook goed zal uitvoeren.

De praktijk is echter al lang ingeburgerd om op korte termijn te verdwijnen. Amnesty maakte al in 1993 voor het eerst melding van het wegnemen van organen bij terechtgestelde Chinese misdadigers. (PD/JS)