Braindrain is virtueel op te lossen

Na braindrain of braingain, is er nu braincirculation. De auteurs van het artikel in Science interviewden zestig wetenschappers en artsen uit ontwikkelingslanden die nu in Canada wonen en werken. Ze ontdekten een sterke wil bij de migranten om hun vaardigheden tijdelijk in te zetten voor hun land van herkomst.

“Hoewel we hun motivatie niet hebben onderzocht, lijkt het te komen uit een gevoel van plicht en altruïsme”, zegt coauteur Abdallah Daar, directeur Ethiek en Beleid aan het R. Samuel McLaughlin Centrum voor Moleculaire Geneeskunde aan de universiteit van Toronto.

De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD) schat dat een zesde van alle IT-specialisten in de VS uit ontwikkelingslanden komen, met name uit Azië. Ook Australië, Canada en Groot-Brittannië, en in mindere mate Denemarken, Finland en Italië doen in hoge mate beroep op hoogopgeleide migranten en lokken hen met aantrekkelijke aanbiedingen en langetermijnvisa. Ook in de medische sector heerst veel braindrain.

“Het verlies aan hoogopgeleide gezondheidswerkers drukt zwaar op veel ontwikkelingslanden. Een deel van de mensen uit deze ‘wetenschappelijke diaspora’ keert terug, vooral Indiërs en Chinezen. Maar de meesten willen dat niet”, zegt een tweede coauteur van dezelfde universiteit, Béatrice Séguin van het centrum voor bio-ethiek.

De auteurs pleiten daarom voor mechanismen voor samenwerking, opleiding en kennisuitwisseling. “Op korte termijn, lange termijn, of virtueel.” Dat kan de vorm aannemen van een ‘nationaal wetenschapskorps’ dat directe samenwerking financiert tussen geëmigreerde wetenschappers en wetenschappelijke instellingen in hun land van herkomst. Een andere mogelijkheid is een ‘diaspora-zakeninitiatief’ dat steun en geld biedt aan partnerschappen tussen de zakenwereld, de academische wereld en professionelen in industrie- en ontwikkelingslanden.

“Deze mechanismen moeten niet veel kosten en bieden ook voordeel voor industrielanden”, zegt Daar. Uitgebreidere netwerken en partnerschappen met ontluikende markten verhogen de internationale competitiviteit en productiviteit.

Canada werkt momenteel aan de oprichting van een overheidsagentschap dat de referenties van hoogopgeleide kandidaat-migranten bekijkt, zodat ze makkelijker het land binnenkunnen. Dat zou een uitstekend vertrekpunt kunnen zijn van waaruit je informatie kan verzamelen en formele mechanismen creëren “om hen in staat te stellen iets terug te geven aan hun land van herkomst”, zegt Séguin.

De eerste stap is dan een pilootproject met een enkel land om het in de praktijk te testen. Séguin: “Het is een opwindend idee met ongelofelijk veel potentieel.” (ADR/PD)