7 vragen aan Marie-Dominique Simonet, minister van Onderwijs van de Franstalige Gemeenschap

In Brussel zijn de Belgische onderwijsproblemen nog meer uitgesproken dan in andere regio’s. Volgens verschillende rapporten zou de sociale ongelijkheid tussen de Brusselse leerlingen veel groter zijn. Hoe benadert het Franstalig onderwijs deze typisch Brusselse uitdagingen?

Van de injectie van 62,5 miljoen euro voor het onderwijs voor de hele Franstalige Gemeenschap is een aanzienlijk deel voorbehouden voor Brussel. Zowel in het lagere als in het middelbaar onderwijs maken de jongeren die school lopen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ongeveer een kwart uit van de Franstalige gemeenschap. Echter, wat de uitgaven betreft gaat er de helft, of bijna 30 miljoen euro, naar het hoofdstedelijk Gewest. Dit laat ons toe bijkomend personeel aan te werven (leerkrachten, logopedisten, opvoeders,…) maar ook om aan materiële noden tegemoet te komen

Verder zijn er ook instapklasjes om Frans te leren voor nieuwkomers. In Wallonië zijn zulke klasjes eerder verbonden aan opvangcentra. In Brussel hebben we dertig permanente instapklassen, omwille van het grote aantal nieuwkomers.

Wat is uw reactie op de verklaring van de Brusselse overheid dat ze 9 miljoen extra voorziet om 3500 nieuwe plaatsen te creëren voor het schooljaar 2012-2013, ook al is dit een gemeenschapbevoegdheid?

Gezien de omvang van het probleem, of het nu om de Frans- of Nederlandstaligen gaat, over staats- of privé-instellingen, kwamen we overeen dat iedereen mee aan de oplossing zou werken. We hebben dit in herinnering gebracht toen alle overheden, de Brusselse, Vlaamse en die van de Franstalige Gemeenschap, samenkwamen. Het Brusselse Gewest maakt in deze dus integraal deel uit van deze oplossing.

Bovendien is de regulering van het onderwijs misschien wel een gemeenschapsbevoegdheid, maar de concrete organisatie ervan is een verantwoordelijkheid van verschillende actoren. Het antwoord op de uitdagingen kan dus ook niet anders dan collectief zijn.

Vlaanderen trekt relatief veel geld uit voor een klein deeltje (17%) van haar leerlingen dat in Brussel school loopt. Het geeft per leerling 22,5% meer uit dan Wallonië. Het is geweten dat de gebouwen van het Franstalig onderwijs in slechte staat zijn. Is een herverdeiling van de financiering in het kader van het Brussels onderwijs dan niet aan de orde?

Er is zeker een gemeenschappelijke aanpak nodig. Dat wordt er beoogd tijdens de bijeenkomsten van de gemeenschappelijke gemeenschapregeringen. Deze aanpak moet echter niet op voorhand een herverdeling van de financiering vastleggen.

Het middenveld zegt dat het Brussels onderwijs verregaande hervormingen nodig heeft. Bent u het daar mee eens?

Ja en neen. Het zijn niet enkel pedagogische hervormingen die de oplossing zullen zijn, ook al zijn die ook noodzakelijk. In Brussel hebben we nood aan een engagement van alle actoren in het onderwijs: de politieke, economische, sociale verantwoordelijken, de ouders, de kinderen, het middenveld en de verenigingen.

Voor een grondige hervorming is overleg op regelmatige basis nodig zijn tussen de Waalse en Vlaamse ministers van onderwijs. Wat doen de twee bevoegde ministers hier concreet aan?

Zowel de ministers als de medewerkers en de kabinetten komen geregeld samen. Zowel om de onderwerpen die ons verenigen te bespreken (het onderwijs in Brussel) als ook om te zoeken naar mogelijke punten van samenwerking (bijvoorbeeld om leerkrachten uit te wisselen) of om ideeën uit te wisselen over goede praktijken en lopende hervormingen in de respectievelijke Gemeenschappen.

De Franstalige Gemeenschap reageert heftig op het feit dat de Vlamingen hun leerlingen Vlaams willen houden. Praat u hierover met de Vlaamse Gemeenschap?

Taal is een grote uitdaging in het onderwijs, zeker in Brussel waar zoveel leerlingen een achtergrond van migratie hebben. In de Franstalige Gemeenschap hebben we ervoor gekozen om dit te benaderen via de instapklassen en om leerlingen met extra noden te begeleiden, noden die naast taal ook van socio-economische aard zijn.

De Vlaamse Gemeenschap gooide het over een andere boeg en maakt bij de inschrijvingen een selectie op basis van de taal van de ouders. Ouders moeten kunnen bewijzen dat ze zelf hun diploma in het Nederlands behaalden. Maar waar moeten de leerlingen wiens ouders niet aan dit criterium voldoen dan heen in Brussel? Zij komen aankloppen bij het Franstalig onderwijs. Wij worden dus rechtstreeks geraakt door deze Vlaamse maatregel.

Ik vind dat beide Gemeenschappen hun verantwoordelijkheid moet opnemen in deze belangrijke uitdaging. Belangrijker nog is dat de vrijheid van onderwijs ook de vrijheid omvat om school te lopen in de taal naar keuze. Daarom heeft de Franstalige Gemeenschap een aanvraag tot nietigverklaring ingediend tegen deze prioriteitsmaatregel van het Nederlandstalig onderwijs in Brussel. Aangezien we op voorhand niet geconsulteerd, noch geïnformeerd zijn geweest over deze nieuwe wetgeving, is dit de enige juridische manier voor de Franstalige Gemeenschap om haar stem in deze te laten horen.

Hoe kunnen we de meertaligheid aanmoedigen in Brussel? Zou de immersie-methode het voorkeursmodel moeten zijn voor Brussel?

Dat is inderdaad een oplossing, maar we weten ook dat die niet tot in het oneindige kan gereproduceerd worden aangezien de organisatie ervan erg zwaar is. Er zijn immers mensen nodig met de juiste moedertaal om de vakken te geven. Intussen breidt de immersie ook uit in de Franstalige gemeenschap.

Maar er zijn ook andere goede ideeën. Onlangs financierde ik, in samenwerking met de Kamer van Koophandel van de Brusselse Ondernemingen, stageplaatsen voor gekwalificeerde Franstalige studenten in Nederlandstalige ondernemingen. Dit was een echt succes. We moeten dus op zoek gaan naar verschillende oplossingen.